ประชาชนนับแสนคนออกมาชุมนุมบนท้องถนนในหลายเมืองทั่วตุรกีเมื่อสุดสัปดาห์ที่ผ่านมาหลังจากเอเครมอิมาโนกูลนายกเทศมนตรีนครอิสตันบูลซึ่งเป็นคู่แข่งคนสำคัญของประธานาธิบดีเรเซป ตอยยิบ แอร์โดอัน ในการเลือกตั้งสมัยหน้าถูกจับกุมและดำเนินคดีในข้อหาคอร์รัปชัน

เกิดอะไรขึ้นที่ตุรกีทำไมการจับกุมนายกเทศมนตรีนครอิสตันบูลถึงกลายเป็นเรื่องใหญ่เราสรุปให้เข้าใจง่ายที่สุดในโพสต์นี้

เอเครม อิมาโมกลู คือใคร

นอกจากจะเป็นนายกเทศมนตรีนครอิสตันบูลแล้ว เอเครม อิมาโมกลู ยังเป็นนักการเมืองที่มีชื่อเสียง และได้รับความนิยมอย่างมาก จนถึงขั้นถูกวางตัวไว้ให้เป็นตัวแทนพรรครีพับลิกันพีเพิลส์ (CHP) ไปลงสมัครเลือกตั้งชิงตำแหน่งประธานาธิบดี กับ เรเซป ตอยยิบ แอร์โอดัน ในการเลือกตั้งที่จะมีขึ้นในปี 2028

ก่อนลงสนามการเมือง อิมาโนกลูเป็นนักธุรกิจที่ไม่ค่อยเป็นที่รู้จักในหมู่ประชาชนเท่าไหร่นัก จนเขาได้รับคำเชิญจาก เคมาล คึลึชดาร์โอก์ลู อดีตหัวหน้าพรรค CHP ให้ลงเลือกตั้งนายกเทศมนตรีนครอิสตันบูล และอิมาโมกลู ก็สามารถคว้าชัยชนะการเลือกตั้งเมื่อปี 2019 มาได้

ชัยชนะของเขาในครั้งนั้น ถือเป็นความพ่ายแพ้ครั้งแรกในรอบ 25 ของพรรคยุติธรรมและการพัฒนาตุรกี (AKP) ของประธานาธิบดีแอร์โดอัน  และที่สำคัญ ในปี 2024 อิมาโมกลูก็สามารถคว้าชัยชนะอย่างถล่มทลาย ได้เป็นนายกเทศมนตรีนครอิสตันบูลเป็นสมัยที่ 2

การที่อิมาโนกลู ล้มพรรครัฐบาลในพื้นที่นครอิสตันบูล ซึ่งเป็นเมืองใหญ่ที่สุดของตุรกี มีประชาชนอยู่เกือบ 16 ล้านคน และเป็นศูนย์กลางทางเศรษฐกิจของประเทศได้สำเร็จ และชนะเลือกตั้งในเมืองนี้ถึง 2 สมัยติดต่อกันทำให้เขาถูกมองว่าเป็นคู่แข่งที่อาจมีโอกาสเอาชนะประธานาธิบดีเรเซปตอยยิบแอร์โดอันในสนามเลือกตั้งใหญ่ได้

เกิดอะไรขึ้นกับ เอเครม อิมาโมกลู

เอเครม อิมาโมกลู วัย 53 ปี ถูกวางตัวให้เป็นตัวแทนพรรค CHP ลงสมัครเลือกตั้งชิงประธานาธิบดีตุรกีที่จะมีขึ้นในปี 2028 แต่ยังไม่ทันได้รับการรับรองจากสมาชิกพรรคให้เป็นตัวแทนอย่างเป็นทางการ เขากลับถูกตำรวจบุกเข้าควบคุมพร้อมกับบุคคลอื่นๆ ทั้งนักการเมือง นักข่าว และนักธุรกิจ รวมกันกว่า 100 คน เมื่อวันพุธที่แล้ว (19 มี.ค.)

จากนั้น ในวันอาทิตย์ (23 มี.ค.) ซึ่งเป็นวันเดียวกับที่พรรค CHP จัดการเลือกตั้งขั้นต้นภายในพรรคเพื่อรับรองผู้ได้รับการเสนอชื่อไปชิงตำแหน่งประธานาธิบดีในนามของพรรค  อิมาโมกลูถูกศาลสั่งจับกุมตัวอย่างเป็นทางการในข้อหาจัดตั้งองค์กรอาชญากรรมรับสินบนยักยอกทรัพย์ฮั้วประมูลและบันทึกข้อมูลส่วนบุคคลอย่างผิดกฎหมาย

โดยศาลสั่งฝากขังในระหว่างการพิจารณาคดี ทำให้เขาถูกส่งตัวไปคุมขังที่เรือนจำมาร์มาราในนครอิสตันบูล ก่อนที่กระทรวงมหาดไทยจะออกมาประกาศ ปลดเขาออกจากตำแหน่งนายกเทศมนตรี 

ฉนวนประท้วงเดือดในรอบทศวรรษ

การจับกุมนายกเทศมนตรีนครอิสตันบูลสร้างความโกรธแค้นให้กับบรรดาสมาชิกพรรคฝ่ายค้านและประชาชนจำนวนมากที่มองว่าเป็นความพยายามของรัฐบาลในการกวาดล้างฝ่ายตรงข้ามโดยก่อนที่อิมาโมกลูจะถูกจับกุมแค่วันเดียวมีรายงานว่าเขาเพิ่งถูกมหาวิทยาลัยอิสตันบูลยกเลิกปริญญาด้วยเหตุผลว่าย้ายหน่วยกิตจากมหาวิทยาลัยเอกชนมาอย่างไม่ถูกต้องซึ่งจะส่งผลให้อิมาโมกลูขาดคุณสมบัติในการลงสมัครชิงตำแหน่งประธานาธิบดีแต่เขาประกาศว่าจะใช้กฎหมายต่อสู้เรื่องนี้

นับตั้งแต่อิมาโมกลูถูกจับกุม มีประชาชนจำนวนมากออกมารวมตัวกันเพื่อแสดงการต่อต้านความเคลื่อนไหวของรัฐบาล แม้ว่ารัฐบาลตุรกีจะออกคำสั่งห้ามชุมนุม แต่ก็ไม่สามารถหยุดยั้งความโกรธแค้นของประชาชนที่ไม่พอใจต่อความเคลื่อนไหวของรัฐบาลที่พยายามการปราบปรามฝ่ายตรงข้ามทางการเมืองมาตลอดหลายเดือนที่ผ่านมา

จนมาถึงกรณีล่าสุดของอิมาโมกลู ได้กลายมาเป็นฟางเส้นสุดท้ายของประชาชน หลายคนมองว่า การดำเนินการของรัฐบาลเป็นความตั้งใจที่มีวัตถุประสงค์ทางการเมือง เพื่อขัดขวางไม่ให้นายกเทศมนตรีอิสตันบูลลงสมัครเลือกตั้งประธานาธิบดีแข่งกับแอร์โดอันในอีก 3 ปีข้างหน้า

การประท้วงรุนแรงขึ้นตั้งแต่ช่วงเย็นวันเสาร์ (22 มี.ค.) ชาวตุรกีหลายหมื่นคนเริ่มทยอยกันออกมาชุมนุมในเมืองต่างๆ ทั่วประเทศ จนกระทั่งวันอาทิตย์ (23 มี.ค.) ศาลมีคำสั่งฝากขังอิมาโมกลูได้ยิ่งทำให้การประท้วงทวีความรุนแรงมากขึ้น

การประท้วงใหญ่ลามไปอย่างน้อย 55 จังหวัดจาก 81 จังหวัดทั่วประเทศ มีการประเมินว่าประชาชนที่ออกมาชุมนุมมีจำนวนนับแสนคน ถือเป็นการประท้วงครั้งใหญ่สุดในตุรกีนับตั้งแต่ปี 2013 นอกจากนี้ ยังมีรายงานด้วยว่า ในบางพื้นที่มีการปะทะระหว่างเจ้าหน้าที่ตำรวจกับผู้ชุมนุม

โดยเฉพาะที่กรุงอังการาเมืองหลวงของประเทศมีการประท้วงรุนแรงที่สุดผู้ประท้วงพยายามขว้างก้อนหินและพลุไฟใส่เจ้าหน้าที่ตำรวจจนตำรวจต้องใช้รถฉีดน้ำแรงดันสูงและแก๊สน้ำตาสลายการชุมนุม

กระทรวงมหาดไทยตุรกีออกมาเปิดเผยว่า ในคืนวันเสาร์ ซึ่งเป็นวันที่สถานการณ์รุนแรงสุด มีผู้ประท้วงถูกจับกุมไปอย่างน้อย 343 คน

ขณะที่สหภาพสื่อมวลชนของตุรกีออกมาระบุว่า นักข่าวและช่างภาพอย่างน้อย 8 คน ถูกตำรวจควบคุมตัว ขณะกำลังรายงานข่าวการประท้วง ซึ่งถือว่าเป็น “การโจมตีเสรีภาพสื่อ และสิทธิในการรับรู้ข่าวสารที่เป็นข้อเท็จจริงของประชาชนอย่างร้ายแรง”   

พรรคฝ่ายค้านโวยรัฐบาลพยายามก่อรัฐประหาร

ส่วนท่าทีของพรรค CHP ซึ่งเป็นพรรคฝ่ายค้านหลักของตุรกี หลังจากที่ เอเครม อิมาโมกลู นายกรัฐมนตรีนครอิสตันบูล ที่ถูกวางตัวให้เป็นตัวแทนพรรคไปชิงตำแหน่งประธานาธิบดีกับแอร์โดอัน ถูกจับกุมไปแค่ไม่กี่วัน ก่อนจะถึงกำหนดที่พรรคจะจัดการเลือกตั้งขั้นต้นเพื่อให้การรับรองเป็นตัวแทนพรรคอย่างเป็นทางการ

เมื่อวานนี้ (23 มี.ค.)  พรรค CHP ยังคงเดินหน้าจัดการเลือกตั้งขั้นต้นของพรรคตามกำหนดเดิม และล่าสุดวันนี้ (24 มี.ค.) พรรคก็ได้ออกมาประกาศแล้วว่า เอเครม อิมาโมกลู นายกเทศมนตรีนครอิสตันบูล จะเป็นตัวแทนพรรคอย่างเป็นทางการเพื่อไปลงสมัครเลือกตั้งชิงตำแหน่งประธานาธิบดี

โดย ออซกูร์ โอเซล หัวหน้าพรรค CHP อ้างว่า สมาชิกพรรคกว่า 1.6 ล้านคน ออกเสียงสนับสนุนให้ อิมาโมกลู เป็นตัวแทนพรรค และยังมีประชาชนอีกราว 13.2 ล้านคนมาร่วมลงคะแนนที่พรรคจัดขึ้นทั่วประเทศด้วย

นอกจากนี้ หัวหน้าพรรค CHP ยังวิพากษ์วิจารณ์การจับกุมตัวนายกเทศมนตรีนครอิสตันบูลด้วย โดยระบุว่า การทำแบบนี้  “ไม่ใช่แค่เป็นการสกัดขาอิมาโมกลู ไม่ให้ลงแข่งเลือกตั้งกับแอร์โดอัน แต่ยังถือเป็นความพยายามในการก่อรัฐประหารด้วย”

ในขณะที่ฝั่งผู้สนับสนุนนายกเทศมนตรีนครอิสตันบูลต่างก็วิพากษ์ว่าการตั้งข้อหาที่ศาลตั้งต่ออิมาโมกลูเป็นข้อกล่าวหาที่ไม่ยุติธรรมและการกระทำของรัฐบาลเป็นการกลั่นแกล้งทางการเมือง

สถานการณ์ในตุรกีเวลานี้ ยังคงดุเดือด และมีแนวโน้มว่าการประท้วงจะยังคงดำเนินต่อไป อย่างไรก็ตาม มีนักวิเคราะห์บางคนออกมาแสดงความคิดเห็นว่า นี่อาจจะเป็นจุดเปลี่ยนทางการเมืองครั้งใหญ่ในตุรกี เพราะการประท้วงครั้งนี้นำโดยคนหนุ่มสาว และกำลังสะท้อนให้เห็นว่าความไม่พอใจต่อรัฐบาลกำลังขยายวงไปมากว่าแค่ประเด็นเรื่องการจับกุมนายกเทศมนตรีนครอิสตันบูล