พาส่อง The Line เมืองแนวตั้งแห่งแรกของโลก ที่ซาอุดีอาระเบีย

หากเห็นภาพแวบแรก เราคงคิดว่านี่คือเมืองในอนาคตจากหนังแฟนตาซีสักเรื่องหนึ่ง แต่ว่าไม่ใช่ เพราะนี่คือภาพต้นแบบเมืองจริงๆ ที่มีชื่อว่า ‘The Line’ เมืองใหม่กลางทะเลทรายที่ซาอุดีอาระเบียที่เพิ่งเปิดตัวไปในช่วงกลางปีนี้ และกำลังก่อสร้าง

ย้อนกลับไปเมื่อราวเดือนมกราคมปีที่แล้ว มกุฏราชกุมาร ‘โมฮัมเหม็ด บิน ซัลมาน’ เจ้าชายแห่งซาอุฯ ทรงริเริ่มมีแนวคิดและวิสัยทัศน์ในการกำหนดการพัฒนาเมืองใหม่ ภายใต้คำถามที่ว่าเมืองในอนาคตควรมีหน้าตาอย่างไร

และนั่นก็นำมาสู่การออกแบบ The Line เมืองแนวตั้งแห่งเดียวในทะเลทราย โดยมีความยาว 170 กิโลเมตร และรองรับประชากรได้กว่า 9 ล้านคน

มาพร้อมคอนเซ็ปต์ การปฏิวัติทางอารยธรรมที่ให้ความสำคัญกับมนุษย์เป็นอันดับแรก โดยจะมอบประสบการณ์การใช้ชีวิตให้กับผู้คน พร้อมๆ กับอนุรักษ์ธรรมชาติโดยรอบ

สำหรับ The Line มองภายนอกอาจเหมือนกำแพงที่มีเมืองอยู่ตรงกลาง โดยมาพร้อมกับความกว้าง 200 เมตร สูง 500 เมตรเหนือระดับน้ำทะเล รวมแล้วพื้นที่ประมาณ 34 ตารางกิโลเมตร ตั้งอยู่ทางตะวันตกเฉียงเหนือของประเทศ ใกล้กับทะเลแดง

รูปแบบของเมืองถือเป็นการออกแบบใหม่ คือจัดวางฟังก์ชั่นของเมืองในรูปแบบแนวตั้ง ให้ผู้คนสามารถเดินทางแบบ 3 มิติ (ขึ้น ลง หรือข้าม) ได้อย่างไร้รอยต่อ

ฟังก์ชั่นเหล่านี้เป็นแนวคิดที่เรียกว่า Zero Gravity Urbanism ซึ่งแตกต่างจากอาคารสูงทั่วไป เพราะแนวคิดนี้ซ้อนสวนสาธารณะ พื้นที่ทางเท้า โรงเรียน บ้าน และสถานที่ทำงานไว้ด้วยกัน

และอย่างที่บอกว่าเมืองนี้สร้างขึ้นมาโดยให้ความสำคัญกับสิ่งแวดล้อม ทำให้โครงสร้างพื้นฐานบางอย่างจะถูกลดลงไป เช่น ถนน

กล่าวคือ เมืองนี้ไม่มีถนน ไม่ใช้รถยนต์ ไม่ปล่อยก๊าซเรือนกระจก ใช้พลังงานหมุนเวียน 100% โดย 95% ของที่ดินก็สงวนไว้เพื่อธรรมชาติ จึงอาจเรียกได้ว่าเมืองนี้สร้างขึ้นเพื่อให้ความสำคัญกับสุขภาพและความเป็นอยู่ที่ดี มากกว่าการขนส่งและโครงสร้างพื้นฐาน

แม้ไม่มีรถและถนน แต่เมืองนี้จะมีรถไฟความเร็วสูงไว้ให้บริการประชาชน โดยการวิ่งตั้งแต่ต้นทางไปจนถึงปลายทางใช้เวลาเพียงแค่ 20 นาทีเท่านั้น ขณะที่สิ่งอำนวยความสะดวกต่างๆ และสิ่งจำเป็นในชีวิตประจำวัน ก็สามารถเข้าถึงได้ใน 5 นาที

NEOM บริษัทที่ออกแบบระบุว่า การเดินทางที่ลดลงจะทำให้ผู้คนมีเวลาพักผ่อนมากขึ้น แถมยังไม่ต้องจ่ายค่าใช้จ่ายต่างๆ ที่เกี่ยวกับรถ เช่น ค่าประกันภัยรถยนต์ ค่าน้ำมัน ค่าที่จอดรถ ซึ่งก็จะทำให้ผู้อยู่อาศัยมีเงินเหลือเก็บมากกว่าเดิม

การออกแบบของ The Line ยังทำให้ผู้อยู่อาศัยเข้าถึงธรรมชาติได้ง่ายๆ ด้วยการเดินเพียงแค่ 2 นาที ก็จะออกมาเจอกับพื้นที่เปิดโล่งจำนวนมากที่แทรกอยู่ในชั้นต่างๆ ทำให้ทุกคนได้เข้าถึงทัศนียภาพอันบริสุทธิ์ของภูมิทัศน์ธรรมชาติ ภูเขา และท้องฟ้าโดยรอบได้อย่างเท่าเทียมกัน

การดำเนินงานของอุตสาหกรรมต่างๆ ภายในเมืองยังผสมผสานกับธรรมชาติและพื้นที่เปิดโล่ง ซึ่งมีบทบาทสำคัญที่ทำให้อากาศในเมืองบริสุทธิ์เพิ่มความสะดวกสบายให้กับผู้ที่พักอาศัย ทำงาน และท่องเที่ยวในเมือง

สภาพแวดล้อมของ The Line ยังได้รับการออกแบบมาเพื่อให้เกิดความสมดุลของแสงแดด ร่มเงา และการระบายอากาศตามธรรมชาติ เรียกได้ว่ามีสภาพอากาศแบบในอุดมคติตลอดทั้งปี

NEOM บอกว่า โครงการแนวตั้งนี้จะสร้างประสบการณ์ที่ดีขึ้นให้กับมนุษย์ รวมไปโอกาสทางธุรกิจใหม่ๆ โดยคาดว่าจะเกิดการสร้างงานมากกว่า 380,000 ตำแหน่งภายในปี 2030

“THE LINE จะรับมือกับความท้าทายที่มนุษยชาติต้องเผชิญในชีวิตคนเมืองในปัจจุบัน ที่ทำให้เราเห็นทางเลือกใหม่ในการใช้ชีวิต

“เพราะเราไม่สามารถเพิกเฉยต่อความน่าอยู่และวิกฤตสิ่งแวดล้อมที่เมืองต่างๆ ทั่วโลกกำลังเผชิญได้ ขณะที่ NEOM เป็นแนวหน้าในการนำเสนอโซลูชั่นใหม่ๆ เพื่อจัดการกับปัญหาเหล่านี้” มกุฎราชกุมารแห่งซาอุดีอาระเบีย ซึ่งดำรงตำแหน่งประธานคณะกรรมการบริษัท NEOM กล่าว

สำหรับโครงการนี้เริ่มก่อสร้างแล้ว โดยคาดว่าจะสร้างเสร็จในปี 2030 ใช้เม็ดเงินในการก่อสร้างที่สูงถึง 1-2 แสนล้านดอลลาร์สหรัฐ และสามารถรองรับผู้อยู่อาศัยได้มากถึง 9 ล้านคนในปี 2045

อย่างไรก็ตาม นักวิจารณ์หลายคนยังตั้งข้อสงสัยว่าจะสามารถทำได้จริงหรือไม่ ในวิดีโอโปรโมตก็ดูฉูดฉาดเกินความเป็นจริง จนหลายคนพูดว่านี่น่าจะเป็นเมือง ‘ดิสโทเปีย’ (Dystopia) หรือเปล่า (ซึ่งก็คือสถานที่ในจินตนาการที่รัฐบาลควบรวมอำนาจเบ็ดเสร็จ เป็นสังคมที่ไม่พึงประสงค์และน่ากลัว)

ซึ่งสาเหตุของความเห็นเชิงลบเหล่านี้ ก็มาจากการที่ซาอุฯ นั้นยังคงถูกวิพากษ์วิจารณ์อย่างต่อเนื่องในประเด็นเกี่ยวกับสิทธิมนุษยชน ทำให้มีการตีความว่าการสร้าง The Line ที่เป็นส่วนหนึ่งของ Vision 2030 เป็นโครงการที่ซาอุฯ อยากจะรีแบรนด์ภาพลักษณ์ของประเทศ และกระตุ้นเศรษฐกิจให้แข่งขันกับเพื่อนบ้านได้

โดยในช่วงเดือนมีนาคมที่ผ่านมา ซาอุฯ ถูกวิจารณ์ถึงการประหารชีวิตชาย 81 คน ซึ่งเป็นการประหารครั้งใหญ่สุดในรอบหลายทศวรรษ

อีกทั้งยังมีข่าวจากรายงานข่าวกรองของสหรัฐฯ ว่าเจ้าชายบิน ซัลมาน อนุมัติปฏิบัติการจับหรือสังหารนักข่าวชาวซาอุดีอาระเบียที่ชื่อ จามาล คาช็อกกี ซึ่งเจ้าชายได้ออกมาปฏิเสธถึงการสังหารดังกล่าว ท่ามกลางเสียงประณามจากนานาประเทศ

ซาอุฯ ยังถูกวิพากษ์วิจารณ์ถึงประเด็นกฎหมายการดูแลแรงงานข้ามชาติที่หละหลวม ทำให้ยังคงมีการละเมิดสิทธิแรงงานข้ามชาติอยู่ โดยมักไม่จ่ายค่าจ้าง หรือจ่ายค่าจ้างล่าช้า และยึดพาสปอร์ตของแรงงานข้ามชาติไว้

แต่ถึงอย่างนั้น นี่ก็ยังเป็นเพียงการตั้งคำถาม และเสียงวิพากษ์วิจารณ์เท่านั้น ส่วนโครงการนี้จะสามารถเกิดขึ้นได้จริงหรือไม่ ก็เป็นสิ่งที่เราต้องติดตามกันต่อไป

ซึ่งถ้าหากทำได้จริงและดำเนินการตามที่ตั้งเป้าหมายไว้ คือเป็นวิถีชีวิตใหม่ที่ไม่ทำลายสิ่งแวดล้อม นี่ก็จะเป็นอีกหนึ่งต้นแบบเมืองแห่งอนาคตของโลกเลยก็ว่าได้

อ้างอิง:

https://www.neom.com/en-us/newsroom/hrh-announces-theline-designs

https://www.arabianbusiness.com/industries/construction/inside-neoms-the-line-saudi-arabias-170km-city-cutting-straight-through-the-desert

https://edition.cnn.com/style/article/saudi-arabia-the-line-city-scli-intl/index.html

https://www.reuters.com/world/middle-east/saudi-crown-prince-says-zero-carbon-city-neom-will-likely-be-listed-2024-2022-07-25/