SLAPPs ฟ้องปิดปาก ปิดเสียง (3) : น้ำตาชาวซับหวาย เมื่อลุกป้องสิทธิ์ผืนทำกิน

สารคดีเชิงข่าว ชุด “ SLAPPs ฟ้องปิดปาก ปิดเสียง” ทีมข่าวเวิร์คพอยท์นำเสนอเรื่องราวของ 4 บุคคล ใน 4 จังหวัดที่ลุกขึ้นมาปกป้องสิทธิ์จนถูกฟ้องในคดีต่างๆ

ตอนที่ 3 ออกอากาศวันที่ 28 ส.ค. 62 นำเสนอเรื่องราวการต่อสู้ของชาวบ้านหมู่บ้านซับหวาย ต.ห้วยแย้ อ.หนองบัวระเหว  จ.ชัยภูมิ ที่ต่อสู้ถึงกรรมสิทธิ์ที่ดินหลังตกสำรวจ ทำให้กรมอุทยานแห่งชาติไทรทองฟ้องบุกรุกพื้นที่ป่าตาม พ.ร.บ.อุทยานแห่งชาติ พ.ร.บ.ป่าไม้และ พ.ร.บ.ป่าสงวนแห่งชาติ ทำให้ชาวบ้าน 13 คน ถูกศาลสั่งจำคุก ซึ่งเป็นผู้หญิงที่เป็นหัวหน้าครอบครัว 9 คน

https://www.youtube.com/watch?v=ZNONgFYIK2Y

เช้าวันนี้ ครอบครัวโพธิ์งามใช้ชีวิตไม่เหมือนที่เคยเป็น เพราะ สุวลี โพธิ์งาม ลูกสาวของนวลจันทร์  ถูกศาลอุทธรณ์ภาค 3 พิพากษาจำคุก 8 เดือน ปรับ 200,000 บาท ในคดีอุทยานแห่งชาติไทรทองฟ้องข้อหาบุกรุกพื้นที่ป่า ทำให้วันนี้ นวลจันทร์ต้องเป็นกำลังหลักแทนลูกสาว และปลอบประโลมหลานเมื่อคิดถึงแม่

สุวลีเป็นแม่เลี้ยงเดี่ยว ต้องเลี้ยงดูแม่ และยายผู้พิการ สิ่งที่ครอบครัวกังวล คือ การใช้ชีวิตในเรือนจำของสุวลี ไม่มีคำลาในครั้งสุดท้าย ก่อนลูกสาวจะขึ้นรถไปฟังคำพิพากษา

สุวลี คือผู้หญิง 1 ใน 9 คนจากชาวบ้าน  13 คน กลุ่มทายาทได้รับสิทธิ์ครอบครองไร่มันต่อจากพ่อแม่ แต่ตกสำรวจในปี 2541 ทำให้ถูกดำเนินคดีบุกรุกป่า ตามนโยบายขอคืนพื้นที่ป่าของรัฐบาล

ส่งผลให้หลายครอบครัวต้องขาดเสาหลัก เช่นเดียวกับครอบครัว “โกเม็ด” วันนี้ อำพล แก้วจริง สามีของปัทมา โกเม็ด ต้องดูแลพ่อแม่แทนภรรยา โดยเฉพาะแม่ที่ป่วยเป็นอัลไซเมอร์

6 ปีกับการต่อสู้ถึงสิทธิการครอบครองไร่มันของชาวบ้านซับหวาย ความผิดพลาดรังวัดที่ดินของเจ้าหน้าที่  ทำให้ชาวบ้านกว่า160 ครอบครัวตกสำรวจ ต่อมาปี 2556 มีการบังคับให้ชาวบ้านเซนต์ยินยอมออกจากพื้นที่

นับตั้งแต่ปี 2557 อยู่ระหว่างตรวจสอบข้อเท็จจริง มีข้อตกลงแก้ปัญหาจากสำนักนายกรัฐมนตรี  แต่กลับถูกฟ้องคดีบุกรุกป่า หลักพิจารณาคดี ยึดเอกสารสิทธิ์ทางกฎหมายมากกว่าข้อเท็จจริงที่ชาวบ้านชี้แจง  วิธีนี้อาจเป็นการปิดเสียงการเรียกร้อง

เครือข่ายปฏิรูปที่ดินมองว่า การฟ้องชาวบ้านซับหวายเป็นการฟ้อง SLAPPs เพราะโจทก์เป็นองค์กรรัฐที่มีทรัพยากรสนับสนุน ขณะที่ชาวบ้านผู้ถูกฟ้องคดีต้องแบกรับค่าใช้จ่ายและยังต้องรับแรงกดดันให้เกิดความกลัว นำมาสู่เงื่อนไขข้อต่อรอง

นับเป็นคดีแรกที่ชาวบ้านถูกฟ้องคดีอาญาควบคู่กับเรียกร้องค่าเสียหายคดีแพ่ง ชาวบ้านซับหวายที่เป็นเพียงเกษตรกร 13 คน ต้องหาเงินจ่ายค่าเสียหาย ตั้งแต่ 40,000 – 1.5 ล้านบาท

วิธีปิดปากปิดเสียงประชาชนด้วยกฎหมาย อาจนำความขัดแย้งที่บานปลาย เครือข่ายปฏิรูปที่ดินเสนอว่ารัฐควรฟังเสียงชาวบ้าน และรับรองแผนทรัพยากรที่ดินและชุมชน มุ่งแก้ปัญหาที่ดินด้วยนโยบาย จะสามารถยุติข้อพิพาทได้

(เมื่อวันที่  14 สิงหาคม 2562แกนนำชาวบ้านหมู่บ้านซับหวาย 13 คน ได้รับการปล่อยตัวชั่วคราว  11 คน โดยวางเงินประกัน เฉลี่ยวงเงินประกัน คนละ 180,000 – 500,000 บาท โดยใช้เงินช่วยเหลือจากกองทุนยุติธรรม ซึ่งทีมข่าวได้ไปบันทึกภาพในช่วงเดือนกรกฎาคมที่ผ่านมา โดยหลังจากนี้ ชาวบ้านยังต้องต่อสู้ทั้งคดีอาญาและคดีแพ่งจนถึงศาลฏีกา)

เรื่องที่เกี่ยวข้อง

• SLAPPs ฟ้องปิดปาก ปิดเสียง (1) : ฟ้องหมิ่น! รองผอ. หลังร้องตรวจสอบงบอาหารกลางวัน
• SLAPPs ฟ้องปิดปาก ปิดเสียง (2) : ครอบครัวชื่นจิตร ร้อง ตร.ซ้อมทรมาน
• SLAPPs ฟ้องปิดปาก ปิดเสียง (4) : ภาพจำ 2 ปีชาวเทพา ในวันที่เข้มแข็งกว่า
• SLAPPs ฟ้องปิดปาก ปิดเสียง (5) : ทางออก ทางแก้ ทางตัน คดีฟ้อง SLAPPs ในไทย