หัวใจคือ ‘คนและสังคม’ เปิดมุมคิด ณิชา อัษฎาธร ทายาทรุ่นที่ 4 ธุรกิจน้ำตาลลิน

เกือบ 80 ปีแล้วของธุรกิจที่ชื่อว่า ‘บริษัทไทยรุ่งเรือง’ ธุรกิจที่เริ่มต้นจาก ‘น้ำตาล’ ตั้งแต่ยุคสงครามโลกครั้งที่ 2 จนตอนนี้ธุรกิจขยายใหญ่เป็นมากกว่าน้ำตาล โดยใช้หลักดำเนินธุรกิจ ‘รับผิดชอบต่อสังคม’ มาตั้งแต่ต้น

สิ่งที่ผู้ก่อตั้งยุคแรก (‘เถ้าแก่หลิ่น’ หรือ สุรีย์ อัษฎาธร) และทายาทรุ่นที่ 1 พร่ำสอนลูกหลานอยู่เสมอก็คือ ‘การเป็นธุรกิจที่รู้จักพัฒนาคน และอย่าเป็นโรงงานที่สร้างปัญหาให้สังคม’ ซึ่ง เน็ต-ณิชา อัษฎาธร รองกรรมการผู้จัดการใหญ่ กลุ่มธุรกิจน้ำตาลและอาหาร กลุ่มไทยรุ่งเรือง และเป็นทายาทรุ่นที่ 4 ให้สัมภาษณ์กับ TODAY Bizview ว่าสิ่งที่ต้องการพัฒนามากที่สุดเวลานี้ก็คือ ‘เรื่องคน’

[ ธุรกิจที่ดีต้องไม่สร้างปัญหาให้สังคม ]

เรื่องของความยั่งยืนสำหรับธุรกิจน้ำตาลไทยรุ่งเรืองเกิดขึ้นตั้งแต่ยุคคุณพ่อของ เน็ต-ณิชา เพียงแต่ช่วงแรกๆ สิ่งที่คุณพ่อโฟกัสมันคือ ‘พลังงานทดแทนที่ยั่งยืน’ สะท้อนว่าตั้งแต่ยุคของทายาทรุ่น 1 แล้วที่มองว่าบริษัทไม่ควรพึ่งพาแค่ ‘น้ำตาล’ เพียงอย่างเดียว

“ตอนนั้นเริ่มๆ ธุรกิจเอทานอลเป็นพลังงานทดแทนค่ะ ก็มีการทำหลายๆ โครงการเลย ทั้งตัวเอทานอลจากกากน้ำตาล (Molasses) แล้วก็มีทำโครงการที่ทำร่วมกับรัฐบาลญี่ปุ่นด้วย”

“ทางญี่ปุ่นบอกว่า เราเป็นโรงงาน Cellulosic Ethanol แห่งแรกของโลกและก็เป็นเจ้าแรกในประเทศไทย ก็คือการทำเอทานอลจากชานอ้อย เพียงแต่ว่าสุดท้ายมันก็ไม่ได้ใช้ในลักษณะของสเกลใหญ่ขนาดนั้น คือ เอามาในลักษณะที่เป็นภาคเศรษฐกิจไม่ได้เพราะต้นทุนมันสูง”

“ต้องพูดว่า คุณพ่อมองจุดความยั่งยืนตั้งแต่ต้น คือทำยังไงก็ได้ให้โรงงานของเราไม่เป็นปัญหาของสังคม”

สำหรับ เน็ต-ณิชา ได้ต่อยอดแนวคิดของคุณพ่อเรื่องความยั่งยืนให้ชัดเจนขึ้น โดยได้ขยายไปทางธุรกิจเอทานอล ธุรกิจพลังงานชีวมวลที่เป็นไฟฟ้าจากกากอ้อย ก็คือการนำกากอ้อยไปทำเป็นไฟฟ้า ด้วยเหตุผลที่เธอไม่ต้องการสร้างผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม โดยเฉพาะเรื่องที่เป็นปัญหาใหญ่ตอนนี้อย่าง ‘การเผาอ้อย’ ซึ่งเกิดขึ้นมาระยะนึงแล้ว

ด้วยความที่การผลิตน้ำตาลในมุมของผู้ประกอบการก็ต้องการ น้ำตาลที่ผ่านกระบวนการมาอย่างบริสุทธิ์ ไม่ทิ้งปัญหาให้ใครไว้ข้างหลัง เช่น การเผาอ้อยแก้ปัญหา ดังนั้น โซลูชั่นที่ไทยรุ่งเรืองคิดโมเดลขึ้นมาเพื่อแก้ปัญหา ก็คือ ‘สร้างโรงงานผลิตรถตัดอ้อย’ เพราะอยากให้เกษตรกรไทยเข้าถึงโรงตัดอ้อยมากกว่านี้

เกิดจาก pain point ที่ไทยจำเป็นต้องนำเข้ารถตัดอ้อยจากต่างประเทศ ซึ่งมีราคาสูงมากเป็นหลัก 10 ล้านบาท ทำให้วิธีการเผาอ้อยเป็นตัวเลือกที่ง่ายกว่าสำหรับเกษตรกร

ไทยรุ่งเรืองเป็น ‘เจ้าแรกๆ’ ที่ผลิตรถตัดอ้อย แต่อาจไม่ใช่ core business ของธุรกิจ เพียงแต่เป็นหนึ่งในวิธีช่วยเกษตรไทย และโรงงานเองก็จะได้ ‘อ้อยสะอาด’ อีกด้วย

ในภาพเป้าหมายของโมเดลธุรกิจรูปแบบนี้ ทั้งรถตัดอ้อยที่ราคาย่อมเยาว์ขึ้น และบริการเช่ารถตัดอ้อยก็เพื่อ 1) ต้องการลดมลพิษทางอากาศ 2) เกษตรกรไม่ต้องเผาอ้อยอีกต่อไป และ 3) ผู้ประกอบการได้อ้อยสะอาดเพื่อนำไปผลิตต่อไป

[ พัฒนาคน = สร้างกระดูกสันหลังที่แข็งแรงให้ธุรกิจ ]

แนวคิดหลายๆ อย่างตั้งแต่รุ่นคุณพ่อ มาจนถึงยุคของ ‘เน็ต-ณิชา’ ที่ต่อยอดแนวคิดการพัฒนาคน ซึ่งเป็นอีกขาหนึ่งของนโยบายความยั่งยืนของบริษัท เธอบอกว่า “เรามองว่าเราต้องช่วยเหลือซึ่งกันและกันทั้ง 3 ฝ่าย ทั้งภาครัฐ, โรงงาน แล้วก็ทางเกษตรกร อย่างโครงการที่ชื่อว่า GETS Farming ซึ่งเกิดขึ้นตั้งแต่รุ่นคุณพ่อแล้ว เพื่อทำให้อ้อยยั่งยืนที่สุด”

ส่วนคำว่า GETS ที่พูดถึงมาจาก Green, Efficiancy, Techlonogy, Sustain ที่ตอนนี้ทำมาได้ 6 ปีแล้ว ผลตอบรับจากเกษตรกรยังดีต่อเนื่องเพราะมีจำนวนผู้ที่เข้าร่วมทุกปี

“จริงๆ ก็มีอีกโครงการคือ เกษตรอินทรีย์ที่เริ่มมาแล้ว 2-3 ปีค่ะ สิ่งที่อยากพัฒนามากที่สุดก็คือ เรื่องคน หมายถึงการพัฒนาบุคลากรของเรา ทำยังไงให้เขาอยู่ได้ดีที่สุดแล้วก็พึ่งพาตัวเองได้ พูดง่าย ๆ คือมีเงินเหลือเก็บ ถ้าวันหนึ่งพวกเขาจะต้องเกษียณ ก็สามารถเกษียณได้อย่างมีคุณภาพ เป็นจุดเริ่มต้นของโครงการเกษตรอินทรีย์วิถีพอเพียงค่ะ”

“ตอนแรกๆ ที่เริ่มตอนนั้นก็คือ เริ่มปลูกตามหลังบ้านพักของพนักงาน ด้วยความที่ในโรงงานๆ หนึ่งของเราจะมีคนที่อาศัยอยู่ในโรงงานประมาณเกือบ 400 ครัวเรือน เหมือนเป็นชุมชนย่อม ๆ เลย”

การพัฒนาคนสำหรับ ‘ไทยรุ่งเรือง’ ไม่ได้หมายถึงแค่ภาคเกษตรหรือการเพาะปลูกเท่านั้น แต่เน็ต-ณิชา ได้ยกตัวอย่างโครงการที่สนับสนุนด้านการศึกษาให้กับลูกหลานพนักงานด้วย โดยเป็นความร่วมมือกับมหาวิทยาลัย

“เรามีทุนสำหรับลูกหลานพนักงาน ตั้งแต่ประถม มัธยมจนถึงปีนี้ ได้ขยายไปที่ระดับมหาวิทยาลัยแล้วค่ะ”

[ เราไม่ใช่แค่ธุรกิจน้ำตาล ]

ปัจจุบันน้ำตาลไทยรุ่งเรืองที่ เน็ต-ณิชา เป็นผู้บริหารมีอยู่ 2 แบรนด์ก็คือ ‘น้ำตาลลิน และน้ำตาลษฎา’ เป็น 2 แบรนด์ที่มีกลุ่มเป้าหมายแตกต่างกันชัดเจน อย่างน้ำตาลลินจะเป็นแบรนด์ที่กลุ่มคนทำเบเกอรี่ใช้มากกว่า แต่ทั้ง 2 แบรนดฺ์จะเน้นประเภทของน้ำตาลที่หลากหลาย เช่น น้ำตาลเคลือบคาราเมล, น้ำตาลเม็ดหยาบ, น้ำตาลเม็ดละเอียด

แต่อย่างที่บอกไปว่า ไทยรุ่งเรือง ไม่ได้มองว่าตัวเองเป็นบริษัทน้ำตาลมานานแล้ว ดังนั้น เทรนด์ใหม่ๆ ในอนาคต หรือหากมีโอกาสที่จะแตกไลน์ธุรกิจไปประเภทอื่นเราก็อาจจะเห็นเวย์นั้นของไทยรุ่งเรืองมากขึ้น อย่างที่ตอนนี้เป็นทั้ง ผู้ผลิตน้ำตาล, ผู้ผลิตรถตัดอ้อย, ผู้ให้บริการเช่ารถตัดอ้อย, ผู้ผลิตเอทานอลจากกากน้ำตาล เป็นต้น

“ในมุมของเน็ต เราเป็นธุรกิจการเกษตรของประเทศไทย เราจะขยายไปได้ทุกองค์ประกอบ วันนี้เรามีน้ำตาลที่เป็นแบรนด์ของเรา เราใช้ไฟก็มาจากตัวชานอ้อยที่เอาไปปั่นไฟ เราขับรถมาวันนี้เราก็เติมเอทานอลของไทยรุ่งเรืองพลังงาน คือเรายังมองว่ามีหลาย ๆ อย่างที่อยู่รอบตัวเรา แล้วเรารู้สึกว่ามันยังไปต่อได้อีกเรื่อยๆ”

“เพราะฉะนั้น เราเป็นธุรกิจที่เริ่มจากธุรกิจทางการเกษตร อุตสาหกรรมทางการเกษตร และเราก็พร้อมขยายให้ครอบคลุมทุกภาคส่วนค่ะ”

ชอบอีกมุมมองของเน็ต-ณิชา เรื่องการเชิดชู ‘คนดี’ คือคนที่ทำดีอยู่แล้วในเรื่องปัญหาการเผาอ้อย เธอมองว่า คงไม่มีใครอยากจะเป็นผู้ร้ายเพียงแต่ชาวไร่ เกษตรกร อาจจะไม่มีตัวเลือกมากนัก

“เราได้เชิญ ‘น้าแอ๊ด-ยืนยง โอภากุล’ มาช่วยสื่อสารกับชาวไร่อ้อยผ่านเสียงเพลง เพื่อให้เข้าถึงง่ายที่สุดค่ะ เราทำกับน้าแอ๊ดมานี่เป็นรอบที่ 2 แล้ว รอบแรกเมื่อ 4 ปีก่อน ได้ทำเพลงชื่อว่า ‘อ้อยสดตันละพัน’ เพราะว่าตอนนั้นชาวไร่อ้อยมีความกังวลว่า ราคารับซื้อจะไหวไหม เราก็เลยบอกว่าเราการันตีราคาที่ 1,000 บาทสำหรับอ้อยสด เราอยากสนับสนุนเรื่องของการตัดอ้อยสดลดอ้อยไฟไหม้อยู่ ก็ได้รับผลตอบรับดีค่ะ”

“ในปีนี้เราอยากจะขอบคุณชาวไร่อ้อยที่ทำดี อยากให้รู้ว่ามีฮีโร่อยู่นะ แล้วเขาทำได้ดีมานานมากแล้ว ก็เลยเป็นที่มาของแคมเปญที่ 2 ที่จะทำในปีนี้ค่ะ”