‘เวียดนาม’ แซงไกล ส่งออกโตพุ่งเพดาน ไทยมีเกษตร-อาหารที่พึ่งสุดท้าย?

มีการเปรียบเทียบแนวโน้มการค้าของประเทศอาเซียน 5 ประเทศ คือ มาเลเซีย ไทย อินโดนีเซีย เวียดนาม และฟิลิปปินส์ โดยใช้สถิติอย่างเป็นทางการ (ไม่นับรวมสิงคโปร์ ซึ่งแม้จะเป็นศูนย์กลางการค้า แต่เทียบขนาดการค้าไม่ได้)

จากตัวเลขส่งออกตอนนี้ เวียดนามเติบโตและโดดเด่นมากกว่าหลายประเทศเพื่อนบ้านในอาเซียน โดยเฉพาะการเติบโตด้านการส่งออกที่แข็งแกร่งมาก แซงหน้าศูนย์กลางการผลิตอย่าง ไทย และมาเลเซีย

เอเชีย นิกเกอิ รายงานว่า การส่งออกของเวียดนามสร้างสถิติใหม่แตะที่ระดับสูงถึง 4 แสนล้านดอลลาร์ในปี 2566 เพิ่มขึ้น 13.8% จากปี 2566 และเป็นครั้งแรกที่มูลค่าการส่งออกของเวียดนามทะลุ 4 แสนล้านดอลลาร์

รัฐบาลเวียดนามได้กำหนดเป้าหมายการส่งออกปี 2568 ที่ 451 พันล้านดอลลาร์ ซึ่งเพิ่มขึ้น 12% จากปี 2567

จะเห็นว่าการเติบโตของเวียดนามสูงกว่ามาก คือ 13.8% เมื่อเทียบกับมาเลเซียที่ 5.6% และไทย 5.4% ส่วนอินโดนีเซีย 2.3% โดยสาเหตุหลักมาจากเวียดนามได้รับประโยชน์จากการเปลี่ยนแปลงห่วงโซ่อุปทานจากจีน

โดยเหล่าซัพพลายเออร์ย้ายฐานการผลิตออกจากจีนเพื่อหลีกเลี่ยงผลกระทบจากการแข่งขันระหว่างสหรัฐฯ กับจีน และทำให้เวียดนามคือประเทศเป้าหมายที่ถูกเลือกในการขยายโรงงานเพิ่มขึ้นจากการลงทุนต่างประเทศ

เวียดนามได้ประโยชน์อย่างมากจากซัพพลายเออร์ที่ย้ายการผลิตออกจากจีน โดยในปี 2567 เวียดนามมีซัพพลายเออร์ของ Apple 35 ราย เพิ่มขึ้นจาก 27 รายในปี 2566 และมากที่สุดในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ และยังมากกว่าไทย ซึ่งมีซัพพลายเออร์ของ Apple 24 ราย

ในเวียดนามมีโรงงานที่ประกอบอุปกรณ์ของแอปเปิ้ล เช่น AirPods, iPad และ Apple Watch โดยสัดส่วนการผลิต iPad และ Apple Watch จากเวียดนามคิดเป็น 20% ของทั่วโลก ส่วน MacBook ผลิตที่ 5% AirPods ผลิตที่ 65%

และยังมีบริษัทเทคโนโลยีใหญ่ๆ ที่เตรียมมาลงทุนในเวียดนาม อาทิ Meta จะเริ่มผลิตชุดหูฟัง VR ในเวียดนามปีนี้ แม้ยังไม่มีการเปิดเผยจำนวนเงินลงทุนและสถานที่ตั้งโรงงาน แต่คาดว่า การผลิตหูฟัง Quest 3S ในเวียดนาม จะช่วยสร้างงานให้คนเวียดนามกว่า 1,000 ตำแหน่ง

ส่วน Samsung ประกาศเพิ่มการลงทุนในเวียดนาม มีโรงงานขนาดใหญ่สองแห่ง และเตรียมที่จะลงทุนเพิ่มเติม 1.8 พันล้านดอลลาร์ในโรงงานผลิตจอ OLED แห่งใหม่ใกล้กับโรงงานที่มีอยู่เดิม

Hyosung Group กลุ่มบริษัทอุตสาหกรรมของเกาหลีใต้ ก็วางแผนจะอัดฉีดเงิน 4 พันล้านดอลลาร์ในเวียดนามในอีกไม่กี่ปีข้างหน้า

อีกด้านหนึ่งที่เป็นอานิสงส์ส่งออกให้เวียดนามคือ สหรัฐอเมริกา

การส่งออกของเวียดนามไปยังสหรัฐฯ ในปี 2567 เพิ่มขึ้น 23.4% อยู่ที่ 1.2 แสนล้านดอลลาร์ ถือว่ามากที่สุดในภูมิภาค โตกว่ามาเลเซียที่ส่งออกไปสหรัฐฯ เพิ่มขึ้น 23.2% อินโดนีเซียเพิ่มขึ้น 19.2% และไทยเพิ่มขึ้น 13.7%

แต่การส่งออกของเวียดนามไปจีนกลับลดลงคือเหลือ 2% ในปี 2567 เท่ากับมาเลเซีย ขณะที่ฟิลิปปินส์ส่งออกไปจีนลดลงมากถึง 13.6%

ส่วนไทยส่งออกไปจีนเติบโต 3.1% และอินโดนีเซียโต 0.4%

[ เวียดนามโตได้ดีกว่า แต่ไทยยังมีจุดขาย เกษตร-อาหารที่ยังได้เปรียบ ]

การส่งออกเวียดนามและไทยในปี 2567 ที่ผ่านมา ถือว่าเวียดนามยังคงเติบโตได้สูงกว่าไทย และตัวเลขจากหลายสำนักคาดว่าเวียดนามมีแนวโน้มเติบโตด้านการส่งออกสูงกว่าไทยต่อเนื่อง ทั้งจากการไหลเข้าของเงินลงทุนโดยตรงจากต่างประเทศ (FDI) และการผลิตอิเล็กทรอนิกส์

เวียดนามมีฐานแรงงานต้นทุนต่ำและข้อตกลงการค้าเสรีที่หลากหลาย ขณะที่ไทยยังเน้นอยู่กับอุตสาหกรรมเดิมและตลาดส่งออกใหญ่ไม่ฟื้นตัวเต็มที่

แต่ไทยยังมีสินค้าเกษตรและอุตสาหกรรมอาหารที่ยัง ‘ได้เปรียบ’ ซึ่งอาจช่วยรักษาอัตราเติบโตได้ในระดับหนึ่ง แต่ในแง่อัตราการขยายตัวโดยรวมเวียดนามน่าจะยังเหนือกว่าไทย

นอกจากนี้ยังต้องจับตาว่าผลกระทบที่อาจเกิดขึ้นจากสงครามการค้าโลกที่กำลังคืบคลานเข้ามาระหว่าง สหรัฐกับจีน ย่อมมีผลและเขย่าตัวเลขส่งออกของทั้งเวียดนาม ไทย และประเทศอื่นๆ ในอาเซียนแน่นอน