นักวิชาการออสเตรเลียชี้ โพรงวอมแบตช่วยสรรพสัตว์จากไฟป่าจริง แต่น่าจะช่วยโดยไม่ได้ตั้งใจ

สองสามวันที่ผ่านมาเรื่องของเจ้าวอมแบต สัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมที่มีหน้าตาเป็นเอกลักษณ์โด่งดังขึ้นมา โดยอินเตอร์เน็ตทั้งไทยและต่างประเทศยกให้เป็นฮีโร่แห่งไฟป่าที่ประสบภาวะวิกฤตในออสเตรเลีย

เริ่องนี้โด่งดังจากผู้ใช้ทวิตเตอร์ชื่อ @RichardAOB โพสต์ภาพคนโอบกอดเจ้าวอมแบตซึ่งหน้าเหมือนหนูยักษ์ แต่มีกระเป๋าหน้าท้องคล้ายจริงโจ้ พร้อมโพสต์ข้อความว่า “เจ้าวอมแบตในพื้นที่ที่มีไฟแบ่งบ้านใต้ดินของมันกับสัตว์อื่น ๆ ไม่พอ ยังเชื้อเชิญให้สตว์ป่าที่หนีไฟเข้ามาหลบไฟได้อีก มีความเป็นผู้นำและมีน้ำใจกว่ารัฐบาลออสเตรเลียเสียอีก”

อย่างไรก็ดี ดาร์ล นิมโม ผู้ช่วยศาสตราจารย์ด้านความหลากหลายทางชีวภาพ มหาวิทยาลัยชาร์ล สจ๊วต ประเทศออสเตรเลียเผยแพร่บทความผ่าน The Conversation ว่าเรื่องวีรกรรมของเจ้าวอมแบตที่แพร่กระจายไปทั่วอินเตอร์เน็ตนั้น ไม่ได้เป็นเรื่องจริงที่มีความถูกต้องร้อยเปอร์เซ็น แต่ก็นับว่ามันได้ช่วยเหลือสัตว์อื่น ๆ โดยไม่ได้ตั้งใจอยู่เหมือนกัน

ทั้งนี้ก็เพราะมันมีโพรงที่มีเครือข่ายใต้ดินกว้างขวางและซับซ้อน ป้องกันภยันตรายต่าง ๆ ที่เกิดขึ้นจากบนพื้นผิวได้ ไม่ว่าบนพื้นผิวจะร้อนขนาดไหนในหลุมวอมแบตจะมีอุณหภูมิที่คงที่มาก สัตว์ตัวเล็กตัวน้อยจึงมองหลุมวอมแบตเป็นที่หลบภัยเสมอ

มีงานวิจัยปี 2015 พยายามเอากล้องไปบางเพื่อดูโพรงวอร์มแบต 34 โพรงด้วยกัน พบว่ามีสัตว์หลบภัยในหลุมเจ้าวอมแบตหลากหลายประเภทมาก ทั้งตัววัลลาบี จิ้งเหลน นก โดยเฉพาะสัตว์ประเภทวัลลาบีหินเท้าดำใช้โพรงวอมแบตบ่อยกว่าเจ้าของบ้านเสียอีก โดยนับจำนวนครั้งที่มันเข้าโพรงวอมแบตได้ 2,000 ครั้งในแปดสัปดาห์

แต่จริง ๆ ก็ไม่ได้มีแค่วอมแบตที่ขุดบ้านให้คนอื่นใช้ สัตว์ประเภทอื่น ๆ ก็มีโพรงที่สรรพสัตว์ใช้เป้นที่หลบภัยด้วยเหมือนกัน เช่น หนูฮอปปิ้ง ตัวตุ่นเอคินด้า เป็นต้น ก็ใช้โพรงของหนูจิงโจ้ด้วยเหมือนกัน

วอมแบตหนึ่งตัวไม่ได้มีโพรงแค่โพรงเดียว แต่มันขุดโพรงไปเรื่อยแล้วเชื่อมเข้าด้วยกัน แต่ละคืนก็เลือกนอนโพรงใดโพรงหนึ่ง เคยมีงานวิจัยชี้ว่าเฉลี่ยแล้ววอมแบตหนึ่งตัวจะมีโพรงอย่างน้อย 14 โพรง แต่ละโพรงก็กว้างมาก โดยเชื่อว่าอาณาเขตเครือข่ายโพรงของวอมแบตตัวหนึ่งกว้างถึง 172 เฮกเตอร์ หรือเกือบ 2 กิโลเมตร อย่างนี้แล้วหมายความว่ามีโพรงที่เจ้าของบ้านไม่อยู่เต็มไปหมด โพรงร้างก็มี

หมายความว่าสัตว์หลาย ๆ ตัวก็รู้อยู่แล้วว่าโพรงพวกนี้มักไม่มีเจ้าของบ้าน แต่ถ้าวอมแบตเข้าบ้านมาแล้วเห็นสัตว์อื่นจะเป็นอย่างไร เรื่องนี้ผู้เชี่ยวชาญก็บอกว่ารู้ได้ยาก แต่ที่ผ่านมาก็มีการพบกะโหลกหมาและจิ้งจอกในโพรงวอมแบต หมายความว่าไม่ใช่ว่าสัตว์น่ารักนี้จะเป็นมิตรกับผู้มาเยือนทุกตัว หรือสัตว์ต่าง ๆ อาจเข้าโพรงไปไม่ลึกพอจะสร้างความเดือดร้อนรำคาญให้เจ้าของบ้าน แต่ก็ไม่ได้ปิดกั้นข้อสันนิษฐานว่าวอมแบตจะช่วยเหลือสัตว์อื่นระหว่างไฟป่าไปเลยเสียทีเดียว

ผ.ศ.นิมโมปิดท้ายบทความด้วยการบอกว่า ไม่ว่าสุดท้ายแล้ววอมแบตจะเป็นฮีโร่จริงหรือไม่ แต่เรื่องที่น่ากังวลกว่าคือวอมแบตและสัตว์อื่น ๆ ที่ใช้บ้านของมันเป็นหลุมหลบภัยกำลังเจอความท้าทายใหม่ คือสภาพป่าหลังถูกไฟไหม้หมดทำให้ขาดแคลนอาหารและสภาพโล่งเตียนก็ทำให้หลบผู้ล่าได้ยาก ต้องดูแลเป็นพิเศษจนกว่าสภาพป่าจะฟื้นฟู