กว่าจะรู้ ว่าได้หยุดกี่วันไม่ง่ายนะ

ศึกจองตั๋วรถไฟ ใหญ่หลวงนัก

หยุดสามวันกับพันกิโล ใครไหวไปก่อน…

ทุกเหตุผลรับฟังได้เสมอ ไม่ว่าเห็นด้วยหรือไม่ เพราะความจริงเป็นที่ประจักษ์ ว่าค่าตัวเครื่องบินในช่วงเทศกาล ราคาสูงเสียดฟ้า เมื่อเทียบกับการเดินทางด้วยขนส่งสาธารณะในรูปแบบอื่น ทั้งรัฐ เอกชน รวมถึงผู้ใช้บริการต่างก็มีเหตุผลอธิบายต่อเรื่องนี้

ปัจจัยของราคาที่สูงลิ่วบางช่วง

สำหรับราคาตั๋วที่ปรับตัวสูงในช่วงเทศกาล มีคำอธิบายสั้นๆ จาก สำนักงานการบินพลเรือนแห่งประเทศไทย หรือ CAAT ระบุถึงปัจจัยหลักๆ ที่ทำให้ค่าโดยสารปรับตัว ประกอบด้วย

• เดินทางในช่วงเวลาที่มีความต้องการการเดินทางสูง High Season วันหยุดยาว
• ระยะเวลาในการจองตั๋วโดยสาร เช่น จองตั๋วยิ่งกระชั้นชิดยิ่งแพง
• ต้นทุนสายการบินเพิ่มสูงขึ้น เช่น ราคาน้ำมันสูงขึ้น 
• ซื้อบัตรโดยสารประเภทที่สามารถเปลี่ยนแปลงได้หรือมีบริการพิเศษเพิ่มเติม

คำอธิบายเหล่านี้ ไม่ได้ต่างไปจากช่วงต้นปี ที่หากใครจำได้ #ตั๋วเครื่องบินแพง เคยถูกพูดถึงอย่างหนักมาแล้วระลอกหนึ่ง ช่วงเดือน ก.พ. ที่ยังไม่ทันเข้าเทศกาลสงกรานต์ดีเสียด้วยซ้ำ อย่างใน จ.กระบี่ ที่ราคาทะยานไปแตะ 6,000 บาทต่อเที่ยว 

ก่อนที่จะมีผู้คนร่วมแสดงความเห็น และแบ่งปันข้อมูลค่าโดยสารในเส้นทางอื่นๆ ว่าแพงพอกัน หรือยิ่งกว่า ขณะเดียวกัน ความเห็นและข้อแนะนำจำนวนไม่น้อย มองว่ารู้ว่าแพงก็ควรเลี่ยง หรือวางแผนการเดินทางให้รัดกุมกว่านี้ ซึ่งก็เป็นแพทเทิร์นเดียวกับที่เกิดขึ้นช่วงสิ้นปีนี้

หรือนี้จะเป็นข้อยืนยันเบื้องต้น ว่าจุดบอดของมาตรฐานการบินของไทย ยังไม่ถูกแก้ไขปรับปรุง อย่างที่ผู้มีอำนาจรับปากไว้ และเกิดเป็นวนลูปซ้ำแล้วซ้ำอีก

5 4 3 2 1… กด

“ยิ่งกว่าบัตรคอนเสิร์ต ก็ตั๋วรถไฟนี่แหละ” ปลา (นามสมมติ) พนักงานบริษัทเอกชนในกรุงเทพฯ บอกเล่าความสนุกของสนามการแย่งชิงตั๋วรถไฟช่วงปีใหม่ ด้วยวิธีจองออนไลน์

สายโทรศัพท์ และข้อความในไลน์ของเธอมักคึกคักเป็นพิเศษช่วงใกล้เทศกาล ด้วยเพื่อนฝูงรู้ดีว่า เธอคือตัวจริงของการจองตั๋วรถไฟ ปลา เล่าติดตลกว่า เจ็บก่อนถึงจะรู้ว่า รถไฟแต่ละประเภทเปิดให้จองตั๋วล่วงหน้า ภายในระยะเวลาต่างกัน ซึ่งรถวิ่งระหว่างจังหวัด ซึ่งเป็นรถด่วน หรือรถด่วนพิเศษ สามารถซื้อล่วงหน้าได้สูงสุด 90 วันก่อนวันเดินทาง และบางขบวนก็ขยายเวลาถึง 180 วัน

“เพื่อนชอบพลาดตรงนี้กัน ว่าต้องจองล่วงหน้านานเป็นเดือน ยิ่งถ้าปีใหม่พลาดแค่วันเดียวก็ไม่ต้องถามแล้ว” ปลา เล่าต่อว่า อาจไม่เหมือนกันทุกที่ แต่จังหวัดบ้านเกิดของเธอ รถไฟได้รับความนิยมพอๆ กับเครื่องบินที่ราคาสูงกว่าหลายเท่าตัว แถมเที่ยวรถก็จำกัดมาก ดังนั้น ถ้าวางแผนกระชั้น ไม่ได้จองตั้งแต่เนิ่นๆ ก็อดไป 

ทั้งนี้ รูปแบบการซื้อตั๋วที่สถานี อาจเป็นอีกวิธีการหนึ่ง ซึ่งสามารถซื้อตัวล่วงหน้าได้ 30 วันก่อนการเดินทาง และอีกความท้าทายของการเดินทางช่วงเทศกาล คือ นักท่องเที่ยวเป็นอีกกลุ่มหนึ่ง ที่ลงแข่งในสมรภูมินี้

ขณะที่ บอล (นามสมมติ) ข้าราชการ ที่เพิ่งได้ไปประจำการในจังหวัด ที่อยู่ต่างภูมิภาคกับบ้านเกิด ก็เป็นอีกคนที่จำเป็นต้องตัดสินใจไม่กลับบ้านช่วงปีใหม่นี้ เพราะวันหยุดที่จำกัด ทำให้เครื่องบินกลายเป็นวิธีการเดินทางภาคบังคับ ถ้าต้องการใช้เวลาให้คุ้มค่า และกลับมาทันเริ่มงาน

“แพงแหละ เหตุผลหลัก” ยกเหตุผลโน่นนี่ สุดท้ายบอล ก็มาจบที่ว่าค่าตั๋วเครื่องบินที่แพง เพราะจังหวัดบ้านเกิด เป็นสถานที่ท่องเที่ยวฮิตพอตัว

ถึงตอนนี้ แล้วทำไมไม่นั่งรถทัวร์? จึงเป็นคำถามถัดไป ก่อนที่ทั้งสองคนจะให้คำตอบไปในทางเดียวกัน อย่างไม่ได้นัดหมายว่า ‘กลัว’  จากอุบัติภัยที่เกิดขึ้นหลายครั้งในรอบปีนี้ และบอลยังอธิบายเสริมต่อว่า ครั้งหนึ่ง เขามีประสบการณ์นั่ง ‘รถเสริม’ ช่วงเทศกาลที่ไม่น่าจำ แต่เหตุผลลักษณะนี้ไม่เกิดขึ้น กับกรณีการเดินทางเพื่อท่องเที่ยวช่วงเวลาอื่นๆ ที่เขาเลือกใช้บริการอยู่บ่อยครั้ง

cr.สุภัทตรา โพล้งกล่ำ/TNP

อย่างไรก็ดี หวาน (นามสมมติ) พนักงานบริษัทเอกชนในกรุงเทพฯ  เป็นอีกคนที่เล่าว่า นับว่าโชคดีที่ปีนี้เธอรู้วันหยุดสิ้นปีตั้งแต่เนิ่นๆ แถมบริษัทยังอนุญาตให้ work from home ได้ล่วงหน้า เธอจึงได้เดินหน้าด้วยเครื่องบินในราคาที่รับได้ เพราะไม่อยากพลาดโอกาสใช้เวลากับคนในครอบครัวช่วงวันหยุดไป

“ปีก่อนตั๋วแพงมาก เลยไม่กลับบ้าน แต่เหงามากนะ ยิ่งตอนเห็นคนที่บ้านลงรูปนั่งกินข้าว ฉลองปีใหม่กัน ตอนแรกปีนี้ตั้งใจมาก ว่าต่อให้แพงก็จะซื้อเที่ยวหนึ่ง เพราะตอนกลับยังติดรถญาติๆ กลับมาได้”

เพดานราคา ปกป้องใคร?

วกกลับมาที่ค่าตั๋วเครื่องบิน ซึ่งเป็นที่รู้กันว่า สายกันบินใช้วิธีการ Fare Class คือมาจัดระดับราคา ไม่ใช่การขายในราคาเดียวกัน ถึงได้เห็นภาพราคากระโดดไปมาในเที่ยวบินเดียวกัน เพื่อเฉลี่ยภาพรวมให้ธุรกิจมีกำไร

ถึงได้เป็นคำตอบว่า ลำดับการซื้อ ไม่ได้การันตีว่าจะได้ตั๋วเครื่องบินในราคาที่ถูกกว่าเสมอไป แต่ก็มีโอกาสมากกว่าที่จะได้ราคาที่สมเหตุสมผล โดยรัฐใช้วิธีการหนึ่งปกป้องผู้ใช้บริการ นั่นคือ เพดานค่าโดยสาร ดอกจันตัวโตๆ ว่าเพดานนี้ ไม่รวมภาษีมูลค่าเพิ่ม (VAT) ค่าบริการผู้โดยสารขาออก (Passenger Service Charge: PSC) และค่าบริการอื่นๆ

ณ ปัจจุบัน CAAT ได้ตั้งกฎเพดานราคาเอาไว้ สำหรับสายการบิน Low-Cost ว่าห้ามคิดค่าตั๋วเกินอัตรา 9.40 บาทต่อกิโลเมตร ขณะที่ สายการบินแบบ Full-service ที่สามารถเลือกที่นั่ง มีอาหารบริการ และรวมค่าสัมภาระ ห้ามเกินกว่า 13 บาทต่อกิโลเมตร 

ยกตัวอย่าง กรณีที่จุดประเด็นในโลกออนไลน์ทิ้งท้ายปี กับเส้นทางกรุงเทพฯ-ตรัง ที่ผู้ใช้บริการวิพากษ์วิจารณ์ค่าบริการในช่วงเวลานั้น ซึ่งหากตรวจสอบผ่านแอพลิเคชัน ณ วันที่ 26 ธ.ค. จนถึง 30 ธ.ค. ซึ่งกระชั้นวันหยุดปีใหม่ ราคาตั๋วเครื่องบินจะอยู่ราว 2,500-5,600 บาทต่อเที่ยวบิน ไม่รวมภาษีมูลค่าเพิ่ม ก่อนจะปรับลดลงนับตั้งแต่วันที่ 31 ธ.ค.

ข้อสังเกต คือ ราคาดังกล่าวนี้ไม่ได้ขัดกับเพดานราคาที่กำหนด เพราะเส้นทางกรุงเทพฯ – ตรัง ระยะทาง 740 กิโลเมตร กำหนดเพดานเที่ยวบิน Low-Cost ไว้ที่ 6,956 บาท

ถึงตอนนี้ เหมือนว่ายังมีอีกหลายโจทย์ ของค่าตัวเครื่องบินที่รอแก้ไข ยิ่งกว่านั้น อาจจะทั้งระบบขนส่งสาธารณะไทยที่ต้องยกเครื่องใหม่เสียที