ข้อเสนอร้อนใน COP28 เลิกใช้เชื้อเพลิงฟอสซิล ปิดจบยุคน้ำมัน?

การประชุมว่าด้วยการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศแห่งสหประชาชาติครั้งที่ 28 หรือ COP28 เพื่อร่วมกันหาทางออกรับมือกับสภาพภูมิอากาศ ปีนี้จัดขึ้นระหว่างวันที่ 30 พ.ย.- 12 ธ.ค. ที่นครดูไบ สหรัฐอาหรับเอมิเรตส์

ประเด็นร้อนที่เกิดขึ้นตอนนี้คือ ประเทศต่าง ๆ กำลังพิจารณาเรียกร้องให้ยุติการใช้เชื้อเพลิงฟอสซิลอย่างเป็นทางการ และมีข้อเสนอจะทำให้เป็นส่วนหนึ่งของข้อตกลงร่วมกันเพื่อจัดการกับภาวะโลกร้อนที่ตอนนี้ยกระดับมาเป็นภาวะโลกเดือดแล้ว ซึ่งในการประชุมมีการถกกันถึง “ร่างข้อเสนอที่จะยุติการใช้เชื้อเพลิงฟอสซิล” ออกมา

ขณะที่บรรยากาศรอบนอกของสถานที่จัดประชุม COP28 นักเคลื่อนไหวด้านสภาพภูมิอากาศจัดการประท้วงย่อย ๆ หลายครั้งเพื่อต่อต้านการมีอยู่ของอุตสาหกรรมเชื้อเพลิงฟอสซิล

สำนักข่าวรอยเตอร์ รายงานว่า ทันทีที่มีข้อเสนอยุติการใช้เชื้อเพลิงฟอสซิลก็กลายเป็นประเด็นร้อนในบรรดาผู้ร่วมประชุมเกือบ 200 ประเทศ โดยเฉพาะบริษัทผู้ผลิตน้ำมันและก๊าซออกมาแอคชั่นปฏิเสธข้อเสนอนี้

ข้อเสนอเลิกใช้เชื้อเพลิงฟอสซิลเกิดขึ้นในจังหวะที่มีงานวิจัยที่เพิ่งเผยแพร่เมื่อวันที่ 5 ธันวาคมที่แสดงให้เห็นว่าการปล่อยก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ทั่วโลกจากการเผาไหม้เชื้อเพลิงฟอสซิลจะแตะระดับสูงสุดเป็นประวัติการณ์ในปีนี้ ทำให้เกิดความกังวลในหมู่นักวิทยาศาสตร์ว่าความพยายามในการต่อสู้กับการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศไม่เพียงพอที่จะหลีกเลี่ยงผลกระทบที่เลวร้่ายที่สุด

หน่วยงานด้านสภาพภูมิอากาศของสหประชาชาติ ได้เสนอให้เขียนไปในร่างบันทึกข้อตกลงของ COP28 ให้มีการ “ยุติการใช้เชื้อเพลิงฟอสซิลอย่างเป็นลำดับและค่อยๆสิ้นสุด” ซึ่งหากร่างข้อตกลงนี้ถูกนำมาใช้เป็นข้อตกลงร่วมสุดท้ายใน COP28 เท่ากับว่าจะเป็นข้อตกลงระดับโลกครั้งแรกในการยุติยุคการใช้น้ำมัน สำนักข่าวรอยเตอร์ระบุ

ปรากฎว่าเรื่องนี้เป็นประเด็นที่ทำให้ในเวทีหลักของการประชุม COP28 ซีอีโอของบริษัทพลังงานรายใหญ่หลายแห่งโต้แย้ง และอธิบายถึงความคืบหน้าในการที่บริษัทพลังงานได้พยายามที่จะลดก๊าซเรือนกระจก ไม่ว่าจะเป็นซีอีโอจากบริษัทน้ำมันแห่งชาติของบราซิล Petrobras บอกว่า การเปลี่ยนแปลงด้านพลังงาน (ยุติใช้เชื้อเพลิงฟอสซิล) จะมีผลได้ก็ต้องทำให้แฟร์ด้วย

ส่วนซีอีโอของ TotalEnergies บริษัทน้ำมันยักษ์ใหญ่สัญชาติฝรั่งเศส ให้ความเห็นว่า ช่วงการเปลี่ยนผ่านจากการใช้น้ำมันและก๊าซยังต้องใช้เวลานาน ระหว่างนี้เราจึงจำเป็นต้องผลิตน้ำมันและก๊าซด้วยวิธีที่ต่างออกไป แน่นอนว่าสามารถทำได้ด้วยการนำเทคโนโลยีเข้ามาช่วยลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจก

มีการเปิดเผย “ร่างข้อความ” ที่มีการต่อรองกันอยู่ และอาจจะเป็นข้อตกลงขั้นสุดท้ายของการประชุม COP28 ว่ามี 3 ทางเลือกในการจัดการกับเชื้ิอเพลิงฟอสซิล

ทางเลือกที่หนึ่ง คือ “การยุติใช้เชื้อเพลิงฟอสซิลอย่างเป็นลำดับและค่อยๆสิ้นสุด” หมายความว่าประเทศที่ร่ำรวยและมีประวัติการใช้เชื้อเพลิงฟอสซิลมายาวนานจะต้องยุติการใช้เชื้อเพลิงฟอสซิลเร็วกว่าประเทศอื่น ๆ

ทางเลือกที่สอง คือ “เรียกร้องให้เร่งความพยายามในการยุติการใช้เชื้อเพลิงฟอสซิลที่ยังไม่ลดลง”

ทางเลือกที่สาม คือ การหลีกเลี่ยงไม่เอ่ยถึงให้หยุดใช้เชื้อเพลิงฟอสซิลเลย

เมื่อเป็นร่าง จึงอาจเปลี่ยนแปลงถ้อยคำและระดับของข้อตกลงสุดท้ายได้อีก ดังนั้นต้องรอการประชุมเสร็จสิ้น 12 ธ.ค.นี้ จะทำให้เห็นข้อตกลงและทิศทางเรื่องการเปลี่ยนผ่านการใช้พลังงานฟอสซิลที่ชัดเจนขึ้น

สำนักข่าวรอยเตอร์ รายงานอีกว่า ขณะนี้ความพยายามที่จะผลักดันให้ยุติการใช้เชื้อเพลิงฟอสซิลเพื่อจะช่วยลดการปล่อยก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ในระดับที่ลึกขึ้นนั้น เป็นเรื่องที่นักวิทยาศาสตร์มองว่าจำเป็นที่ต้องทำแล้ว แต่ก็ไม่มีประเทศผู้ผลิตน้ำมันและก๊าซรายใหญ่ของโลกมีแผนที่จะหยุดการขุดเจาะเชื้อเพลิง (อ้างรายงานของ Net Zero Tracker ซึ่งเป็นการรวมกลุ่มขององค์กรต่างๆที่มาร่วมทำข้อมูลอิสระเรื่องสภาพภูมิอากาศ หนึ่งในนั้นก็มีมหาวิทยาลัยอ๊อกซฟอร์ดด้วย)

เรื่องนี้ผู้ผลิตเชื้อเพลิงฟอสซิลรายใหญ่ของโลกทั้งซาอุดีอาระเบียและรัสเซียเคยออกมาปฏิเสธข้อเสนอที่เรียกร้องให้มีการยุติการผลิตมาแล้ว

ในรายงาน Global Carbon Budget ที่รวบรวมข้อมูลจากนักวิทยาศาสตร์สถาบันต่างๆกว่า 90 แห่ง ระบุว่าการปล่อยก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์จากถ่านหิน น้ำมัน และก๊าซยังคงเพิ่มขึ้น โดยเฉพาะจากอินเดียและจีน กรณีของอินเดียมาจากความต้องการพลังงานที่เพิ่มขึ้นเร็วกว่ากำลังการผลิตพลังงานที่ได้จากพลังงานหมุนเวียนทำให้ต้องใช้เชื้อเพลิงฟอสซิลชดเชยการขาดแคลนพลังงาน ส่วนจีนการปล่อยเชื้อเพลิงฟอสซิลเพิ่มขึ้นหลังจากยกเลิกข้อจำกัดโควิด-19

นอกจากนี้ยังประมาณการว่าปีนี้ประเทศต่าง ๆ จะปล่อยก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์จากเชื้อเพลิงฟอสซิล รวม 36.8 พันล้านเมตริกตัน ซึ่งเพิ่มขึ้น 1.1% จากปีที่แล้ว

จะเห็นว่าการปล่อยก๊าซเรือนกระจกที่ยังมีต่อเนื่อง ยิ่งทำให้โลกห่างไกลจากการป้องกันวิกฤตโลกร้อนขึ้นเรื่อย ๆ

อ้างอิง https://www.reuters.com/business/environment/fossil-fuel-phase-out-put-table-cop28-climate-talks-2023-12-05/