ผอ.สถาบันวัคซีน ชี้แจง เหตุผลที่ไทยเข้าร่วม โคแวกซ์ ปี 2565 หากผู้ผลิตเน้นส่งให้โคแวกซ์ ไทยจะมีวัคซีนเพิ่มมากขึ้น

วันที่ 23 ก.ค. 2564 นพ.นคร เปรมศรี ผอ.สถาบันวัคซีนแห่งชาติ กล่าวตอนหนึ่งในการแถลงข่าวออนไลน์ พิธีเปิด “โครงการความร่วมมือระหว่างสหภาพยุโรปและองค์การอนามัยโลกในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ว่าด้วยการรับมือและความพร้อมในการจัดการโรคระบาดในประเทศไทย” จากความร่วมมือของสหภาพยุโรป องค์การอนามัยโลก กระทรวงสาธารณสุข สถาบันวัคซีนแห่งชาติและมูลนิธิศุภนิมิตประจำประเทศไทย

โดยได้อธิบายประเด็นการเข้าร่วมโครงการโคแวกซ์ (COVAX) เนื่องจากอาจมีความเข้าใจคลาดเคลื่อนและอาจนำไปปนกันระหว่าง โคแวกซ์ AMC (Advance Market Commitment) ซึ่งเป็นเครื่องมือสนับสนุนด้านการเงินสำหรับผู้ร่วมโครงการ และโคแวกซ์ SFP (Self-financing participant) การสั่งซื้อวัคซีนด้วยเงินทุนของประเทศตนเอง ซึ่งประเทศไทยไม่ได้เป็นประเทศในส่วนของโคแวกซ์ AMC 92 ประเทศ เนื่องจากไทยเป็นประเทศรายได้ปานกลางระดับบน (Upper Middle Income) เวลาที่มักมีคำเปรียบเทียบว่า อาเซียนเข้าร่วมโครงการโคแวกซ์แล้วได้วัคซีน ซึ่งจริงๆ ต้องแยกประเทศอาเซียนเป็น 2 กลุ่ม อย่าง โคแวกซ์ AMC เป็นประเทศที่ทำสัญญาจองล่วงหน้า ได้แก่ กัมพูชา อินโดนีเซีย ลาว เมียนมา ฟิลิปปินส์ และเวียดนาม

ส่วนโคแวกซ์ SFP การสั่งซื้อวัคซีนด้วยเงินทุนของประเทศตนเอง ได้แก่ มาเลเซีย สิงคโปร์ และบรูไน รวมถึงไทย ดังนั้น หากไม่มีความเข้าใจส่วนนี้ ก็จะนำไปผสมกัน และคิดว่าเข้าร่วมโครงการโคแวกซ์แล้วได้วัคซีนฟรี ซึ่งไม่ใช่ เพราะต้องจ่ายเงิน

นพ.นคร กล่าวอีกว่า เมื่อดูข้อมูล โครงการโคแวกซ์ เมื่อวันที่ 22 ก.ค. 2564 ได้ส่งมอบวัคซีนไปแล้วจำนวน 136 ล้านโดส ใน 136 ประเทศ ซึ่งเมื่อหารแล้วแต่ละประเทศได้รับวัคซีนประเทศละ 1 ล้านโดส

“เหตุผลเดิมที่ไทยไม่เข้าร่วมโครงการโคแวกซ์ตั้งแต่ต้น เพราะต้องจ่ายเงินเอง และต้องรอรับวัคซีนที่ไม่รู้ว่าจะได้เมื่อไร และเหตุการณ์เชิงประจักษ์ ณ เวลานี้ มีการส่งมอบวัคซีน 136 ล้านโดส ใน 136 ประเทศ เหตุผลจึงเหมือนเดิม ไม่ใช่ว่าเราตัดสินใจ ไม่จองวัคซีนโคแวกซ์แล้วผิดพลาด ส่วนเหตุผลที่ว่า ทำไมเราจะพิจารณาเข้าร่วมโครงการโคแวกซ์ในปีหน้า เพราะสถานการณ์เปลี่ยนไป การที่ผู้ผลิตได้ส่งมอบวัคซีนให้แก่ประเทศรายได้สูง ที่จองไว้จนเกินพอ และมีการบริจาคออกมานั้น นี่คือสถานการณ์จริงว่า เริ่มมีซัพพลายด์ที่เกินพอจากประเทศที่จองเกินล่วงหน้า แต่ซัพพลายด์จริงที่จะเกิดขึ้นใหม่ยังขาดอยู่ เพียงแต่เราวิเคราะห์สถานการณ์ปี 2565 ดูทิศทางแล้วว่า บริษัทผู้ผลิตวัคซีน หลังจากได้ซัพพลายด์ให้กับประเทศรายได้สูงจนเกินพอ ต่อไปก็จะกลับมาดูในส่วน Global Solidarity จะเกิดขึ้นในปีหน้า ไม่ใช่ปีนี้ จึงต้องพูดกันตรงๆ จะได้เข้าใจ ไม่งั้นจะคิดว่าเรากลับไปกลับมา ซึ่งคนละเรื่อง”

นพ.นคร กล่าวอีกว่า ปีหน้าเมื่อตรวจสอบดูแนวโน้มผู้ผลิตหลายรายที่เป็นรายใหญ่ๆ จะเริ่มส่งมอบให้กับโครงการโคแวกซ์ เรียกว่าน่าจะส่งมอบเป็นหลัก จากการตรวจสอบผู้ผลิตรายใหญ่ 2-3 เจ้า จึงเป็นที่มาของการร่วมโครงการโคแวกซ์ซึ่งไม่ได้มุ่งหวังปีนี้ แต่เรามุ่งปีหน้าเพื่อเพิ่มช่องทางการนำเข้ามาของวัคซีนปีหน้า ดังนั้น การเข้าร่วมโคแวกซ์เวลานี้ จึงเป็นการบริหารความเสี่ยงสำหรับอนาคตในปีหน้า หากผู้ผลิตวัคซีนมุ่งเน้นส่งวัคซีนให้โคแวกซ์ ประเทศไทยก็จะมีช่องทางเข้าถึงวัคซีนในปี 2565 เป็นการบริหารตามสถานการณ์เปลี่ยนแปลง

“จึงขอฝากทำความเข้าใจเรื่องนี้ ต้องเข้าใจก่อนจะวิพากษ์วิจารณ์ ซึ่งจริงๆ สถาบันวัคซีนแห่งชาติได้ทำการวิเคราะห์และสื่อสารไปตั้งแต่ต้นปี 2564 ยังเป็นเหมือนเดิม และสถานการณ์ก็เป็นเหมือนที่บอก เพราะประเทศที่เข้าร่วมยังได้วัคซีนล่าช้า 136 ล้านโดส ใน 136 ประเทศ สามารถเข้าไปดูได้ในองค์กรกาวี นี่คือเหตุการณ์จริง” นพ.นคร กล่าว