ร้านไซส์เล็กกำลังตกเทรนด์ จับตา ‘เซ็นทรัล รีเทล’ เริ่มเมิน ‘แฟมิลี่มาร์ท’

‘แฟมิลี่มาร์ท’ แบรนด์ร้านสะดวกซื้อที่อยู่ในอาณาจักรยักษ์ค้าปลีกอย่าง ‘เซ็นทรัล รีเทล’ หรือ CRC กำลังเป็นหน่วยธุรกิจที่น่าจับตา หลังถูก CRC ลดบทบาทและความสำคัญลง ทั้งในเรื่องการลงทุนขยายสาขา และแง่การตลาด

เรื่องนี้เป็นไปเป็นมาอย่างไร เกิดอะไรขึ้นกับ ‘แฟมิลี่มาร์ท’ TODAY Bizview ชวนวิเคราะห์ไปด้วยกัน

ถ้าย้อนดูในช่วง 1-2 ปีที่ผ่านมา สาขาของแฟมิลี่มาร์ทนั้นเริ่มหดหาย บางตาลงไปเรื่อยๆ คือ

-ปี 2560 มีอยู่ 1,135 สาขา

-ปี 2561 มี 1,090 สาขา

-ปี 2562 มี 968 สาขา

และในช่วงเดือนสิงหาคม 2565 ที่ TODAY Bizview ได้สอบถามไปยัง CRC ก็ได้รับข้อมูลว่าแฟมิลี่มาร์ทนั้นเหลืออยู่เพียง 445 สาขาเท่านั้น

ฝั่ง CRC เองก็ดูเหมือนจะไม่ได้ให้ความสำคัญกับร้านสะดวกซื้อแบรนด์นี้ดังเช่นเดิม หลังข่าวสารทางการตลาดเริ่มไม่คึกคักดังเก่า หรือแม้แต่ในการแถลงแผนกลยุทธ์ของ CRC ก็ไม่มีการหยิบยกแฟมิลี่มาร์ทขึ้นมาพูดถึงมาสักระยะ

[ เกิดอะไรขึ้นแฟมิลี่มาร์ท? ]

ในงานแถลงข่าว CEO FORUM 2023 ของเซ็นทรัล รีเทล เมื่อวันที่ 6 กุมภาพันธ์ 2566 ที่ผ่านมา TODAY Bizview ได้สอบถามถึงประเด็นนี้กับ ‘ญนน์ โภคทรัพย์’ ซีอีโอแห่งเซ็นทรัล รีเทล

ซึ่งได้รับคำตอบว่า เทรนด์ธุรกิจร้านสะดวกซื้อเปลี่ยนไปแล้ว ปัจจุบันร้านไซส์เล็กขนาด 150 ตารางเมตร พื้นที่ราว 1-2 คูหา นั้นไม่สามารถตอบสนองความต้องการของลูกค้าได้อย่างครบถ้วน

เทรนด์ร้านสะดวกซื้อกำลังเปลี่ยนไปเป็นร้านขนาดใหญ่ขึ้นอย่างไซส์ 250-350 ตารางเมตรแทน เนื่องจากมีสินค้าครอบคลุมมากกว่า

“ต้องยอมรับว่าอันนี้เป็นเทรนด์ แม้กระทั่งเบอร์ 1 เองก็เปลี่ยนเป็นไซส์ใหญ่ขึ้น” คุณญนน์ระบุ

‘ญนน์ โภคทรัพย์’ ประธานเจ้าหน้าที่บริหาร บมจ.เซ็นทรัล รีเทล

[ ใครๆ ก็ไปร้านไซส์ใหญ่ ]

อย่างที่คุณญนน์ระบุว่าเทรนด์ร้านสะดวกซื้อเริ่มไปร้านไซส์ใหญ่ขึ้น แม้แต่เบอร์ 1 ก็หันไปร้านไซส์ใหญ่ขึ้นเช่นกัน ซึ่งถ้าเราลองสังเกตดีๆ ร้านเซเว่นอีเลฟเว่นซึ่งเป็นสะดวกซื้ออันดับ 1 ของประเทศ ด้วยจำนวนสาขา (ณ กันยายน 2565) 13,660 สาขา ก็หันไปเปิดร้านขนาดใหญ่ขึ้นเช่นกัน

นอกจากนี้ยังมักจะมาเป็นโมเดลที่มีพื้นที่สำหรับจอดรถยนต์ได้ บางแห่งมีพื้นที่โดยรอบที่มีร้านสะดวกซักและร้านอาหารเล็กๆ มาเปิด กลายเป็นคอมมูนิตี้ขนาดย่อมๆ ในชุมชน

หรือแม้แต่ ‘CJ’ ร้านสะดวกซื้อจากกลุ่มคาราบาว ที่ปัจจุบันมีอยู่กว่า 900 สาขา และกำลังเตรียม IPO นั้น แนวทางการเปิดสาขาใหม่ก็เน้นไปที่โมเดล CJ Supermarket มากขึ้น ซึ่งเป็นรูปแบบที่มีขนาดใหญ่กว่า CJ Express

[ เซ็นทรัล รีเทล ลุยปั้น Tops แทน ]

ในขณะที่ลดบทบาทของ ‘แฟมิลี่มาร์ท’ ลง CRC ก็ได้ปั้นแบรนด์ Tops ขึ้นมามากขึ้น เนื่องจาก Tops นั้นเป็นร้านไซส์ใหญ่ สอดรับกับเทรนด์ปัจจุบัน มีสินค้าครบถ้วนมากกว่า โดยมุ่งเน้นเจาะไปที่สาขาในรูปแบบสแตนด์อะโลน เน้นทำเลใกล้บ้าน

ทั้งนี้ ในปัจจุบัน CRC ได้จัดกระบวนทัพของ Tops ใหม่ ดังนี้

1.ยุบรวมแบรนด์ Tops Market, Tops Daily และ Tops Online เหลือเพียง Tops

2.รีแบรนด์ Central Food Hall เป็น Tops Food Hall

3.เปิดตัวแบรนด์ใหม่คือ Tops Fine Food ฟู้ดสโตร์ระดับเวิลด์คลาส และ Tops CLUB โมเดลค้าปลีกรูปแบบเมมเบอร์ชิปสโตร์

ทั้งยังขยายแบรนด์ Tops ไปยังเวียดนาม และมีแผนขยายสาขาเพิ่มในปีนี้ด้วย

[ กลยุทธ์ CRC ธุรกิจไหนไม่ดีก็ (อาจ) ไม่ไปต่อ ]

ย้อนดูเส้นทางของแฟมิลี่มาร์ท เริ่มให้บริการในไทยตั้งแต่ปี 2535 โดยเป็นการลงทุนร่วมกันระหว่างบริษัทไทยและญี่ปุ่น โดยใช้บริษัทว่า ‘บริษัท สยามแฟมิลี่มาร์ท จำกัด’

จนกระทั่ง CRC เข้ามาซื้อหุ้น 50.29% ในปี 2555 เปลี่ยนชื่อบริษัทเป็น ‘บริษัท เซ็นทรัล แฟมิลี่มาร์ท จำกัด’ กระทั่งในปี 2563 บริษัทย่อยของ CRC อย่าง ‘เซ็นทรัล ฟู้ด รีเทล’ ซื้อหุ้นเพิ่มอีก 49%

เท่ากับว่าเซ็นทรัล รีเทล เป็นเจ้าของแฟมิลี่มาร์ทในไทยแทบจะ 100% แต่ก็ยังมีสถานะเป็นแฟรนไชส์ของแฟมิลี่มาร์ทญี่ปุ่นอยู่

ในปี 2563 เซ็นทรัล รีเทล ยังมีการลงทุนและลุยธุรกิจอย่างต่อเนื่อง แต่ถึงอย่างนั้น ผลประกอบการของ ‘บริษัท เซ็นทรัล แฟมิลี่มาร์ท จำกัด’ ก็ไปได้ไม่สวยนัก รายได้ลด ขาดทุนสะสมต่อเนื่อง ดังนี้

-ปี 2562 รายได้ 16,754.8 ล้านบาท ขาดทุน 182.5 ล้านบาท

-ปี 2563 รายได้ 11,877.7 ล้านบาท ขาดทุน 281.5 ล้านบาท

-ปี 2564 รายได้ 7,481.9 ล้านบาท ขาดทุน 1,049 ล้านบาท

ขณะที่กลยุทธ์การทำธุรกิจของ CRC ที่เน้นไปที่การสร้างความแข็งแกร่งและยั่งยืนให้กับบริษัทด้วยธุรกิจที่ ‘เฮลตี้’ กับพอร์ตโฟลิโอ ไม่ยึดติดกับธุรกิจไหนเป็นพิเศษ ยืดหยุ่นไปตามสถานการณ์

อย่างที่คุณญนน์บอกว่า “ธุรกิจไหนที่เราคิดว่าไม่ตรงกับกลยุทธ์ พูดตรงๆ คือ ถ้าไม่ exit (ถอนตัว) ก็ขาย เราทำตัวให้พอร์ตโฟลิโอเฮลตี้ตลอดเวลา มีความยืดหยุ่นว่าช่วงไหนเป็นน้ำขึ้นน้ำลง”

ขณะที่การต่อสัญญาแฟรนไชส์แฟมิลี่มาร์ท คุณญนน์บอกว่าเป็นเรื่องที่ต้องพิจารณาความเหมาะสม ซึ่งขึ้นอยู่กับที่บริษัทแม่ด้วย

นั่นทำให้เป็นที่น่าจับตาว่า เมื่อกลยุทธ์ของ CRC คือต้องทำให้พอร์ตเฮลตี้ แต่เมื่อแฟมิลี่มาร์ทไม่สู้ดีแบบนี้ เซ็นทรัล รีเทล จะตัดสินใจอย่างไร ชื่อของ ‘แฟมิลี่มาร์ท’ ในไทยจะออกหัวหรือออกก้อย ต้องติดตาม

อ่านข่าวน่าสนใจเพิ่มเติม:

• เทียบฟอร์มธุรกิจ ‘ร้านสะดวกซื้อ’ ในไทย
• เปิดแผน ‘เซ็นทรัล รีเทล’ ปีนี้ทุ่มลงทุน 2.8 หมื่นล้าน ขยายสาขาเพิ่มทั้งในไทย-เวียดนาม