ตลอดชีวิตของ Facebook มีแต่คำว่าเติบโต แต่มาวันนี้ ตัวเลขจากผลการดำเนินงานล่าสุด ทำให้เราเห็นว่า นี่เป็นสัญญาณของการถดถอย ที่เกิดขึ้นให้เห็นเป็นครั้งแรกในรอบ 18 ปี
ผลกระทบเบื้องต้นคือ หุ้น Meta ลดลงมากกว่า 20% มูลค่าหายไป 6 ล้านล้านบาท ส่วนความมั่งคั่งของ มาร์ก ซักเคอร์เบิร์ก เจ้าของบริษัท ลดลงจากเดิม 8 แสนล้านบาทในวันเดียว เหตุการณ์นี้จะส่งผลให้เขาหลุด Top 10 มหาเศรษฐีโลกจากการจัดอันดับของ Bloomberg Billionaires Index ในไม่ช้านี้
TODAY Bizview จะวิเคราะห์ให้ว่า จำนวนผู้ใช้ Facebook รายวันลดลงนับล้านเป็นครั้งแรก ตั้งแต่ก่อตั้งบริษัทมานั้นสะท้อนอะไร
เริ่มต้นด้วย รายงานผลประกอบการ Meta เจ้าของแพลตฟอร์มโซเชียลมีเดียที่ใหญ่ที่สุดในโลก Facebook เผยตัวเลขรายได้และกำไรประจำไตรมาส 4 ของปี 2021
จากผลประกอบการล่าสุดพบว่า Meta ยังคงเป็นบริษัท Big Tech ที่ทำกำไรมหาศาล ฐานผู้ใช้งาน Facebook ยังแข็งแกร่ง
- รายได้รวมบริษัทเพิ่มขึ้น 20% เป็น 33,671 ล้านดอลลาร์
- กำไรสุทธิ 10,285 ล้านดอลลาร์
- จำนวนผู้ใช้งาน Facebook เป็นประจำทุกเดือน (Monthly Active Users) เพิ่มขึ้นเป็น 2,912 ล้านบัญชี
- ฐานผู้ใช้งานรวมกันทุกแพลตฟอร์มในเครือ (Instagram, WhatsApp, Messenger) 3.59 พันล้านคน
แต่สิ่งที่ซ่อนอยู่ในตัวเลขเหล่านั้นคือ ผู้ใช้งานรายวัน หรือ Daily Active Users ลดลงจาก 1,930 ล้านบัญชี เหลือ 1,929 ล้านบัญชีเทียบกับไตรมาสเดียวกันของปีก่อนหน้า ถือเป็นการลดลงครั้งแรกของ Facebook นับตั้งแต่เปิดตัวแพลตฟอร์มมา
การที่ผู้ใช้งานรายวันลดลงเท่ากับคนไม่ได้เข้า Facebook เป็นประจำทุกวัน ถือเป็นพฤติกรรมที่น่าสนใจ เพราะการเข้าไปเช็คข่าวสาร ดูว่าเพื่อนและคนในครอบครัวเราโพสต์อะไร บน Facebook น่าจะเป็นเรื่องที่ขาดไม่ได้ในชีวิตประจำวัน
อย่างไรก็ตาม ความนิยมใน Facebook ที่เริ่มลดลงนั้นส่งสัญญาณมาระยะหนึ่งแล้ว ซึ่ง Facebook เองก็รู้ตัว
- Facebook ไม่ค่อยเป็นที่นิยมในกลุ่มวัยรุ่นมาสักพักแล้ว
ปีที่แล้วเว็บไซต์ The Verge เผยเอกสารภายในของ Facebook ว่าด้วยเรื่องงานวิจัยเกี่ยวกับผู้ใช้งาน พบว่า ผู้ใช้งาน Facebook วัยรุ่นในสหรัฐอเมริกาลดลง 13% ตั้งแต่ปี 2019 และคาดว่าจะลดลงถึง 45% ในช่วงสองปีข้างหน้า
เรื่องนี้มีผลกระทบใหญ่หลวง เพราะสหรัฐ ถือเป็นแหล่งรายได้สำคัญของธุรกิจโฆษณาบนแพลตฟอร์ม
ในงานวิจัยยังคาดการณ์ด้วยว่ากลุ่มผู้ใหญ่อายุน้อยในช่วง 20-30 ปี ก็จะลดลง 4% และยิ่งผู้ใช้งานอายุน้อยเท่าไร การมีส่วนร่วมหรือการใช้เวลาบน Facebook ก็จะน้อยลงเท่านั้น เรียกได้ว่าในอนาคตอันใกล้ Facebook จะเข้าสู่สังคมสูงอายุอย่างแท้จริง
Employees have lunch at the canteen at Facebook’s new headquarters, designed by Canadian-born American architect Frank Gehry, at Rathbone Place in central London on December 4, 2017. – Social media titan Facebook opened a new office in London on December 4, 2017, that is set to be its biggest engineering hub outside America, the company has announced. (Photo by Daniel LEAL-OLIVAS / AFP)
- คนหนุ่มสาวมองว่า Facebook เป็นพื้นที่ของคนวัย 40-50 ปี
จากเอกสารภายในดังกล่าวยังชี้ให้เห็นมุมมองของคนหนุ่มสาวที่มีต่อ Facebook ว่า Facebook เป็นสถานที่สำหรับคนในวัย 40 และ 50 ปี เนื้อหาบน Facebook ก็น่าเบื่อ ข้อมูลข่าวสารที่ทำให้เกิดความเข้าใจผิดและเป็นแง่ลบ และยังมีแต่เนื้อหาที่ไม่เกี่ยวข้องกับพวกเขา
ข้อมูลต่างๆ เหล่านี้สะท้อนว่า กลุ่มวัยรุ่นไม่ได้รับประสบการณ์ที่ดีจากการใช้ Facebook เท่าไรนัก ยังไม่นับความกังวลเรื่องความเป็นส่วนตัว การคุกคามออนไลน์ และผลกระทบต่อสุขภาพจิต
- สงครามแย่งชิงเวลา แอปทางเลือกมีมากมาย
ในเอกสารยังชี้ให้เห็นถึงเวลาและการมีส่วนร่วม (engagement) บน Facebook ที่ถดถอย
Chris Cox หัวหน้าเจ้าหน้าที่ผลิตภัณฑ์ของ Facebook ระบุในเอกสารวิจัยว่า ในกลุ่ม 5 ประเทศตลาดหลัก ผู้ใช้ใหม่ที่อายุต่ำกว่า 18 ปีลดลง 26% ส่วนวัยรุ่นที่มีบัญชี Facebook อยู่แล้วก็ใช้เวลากับ Facebook น้อยลงด้วย
ส่วนโซเชียลที่คนอายุน้อยกำลังให้ความสนใจคือ TikTok ที่ตอนนี้มีผู้ใช้งานทะลุ 1 พันล้านคนแล้ว และยังเป็นแอปที่มีการดาวน์โหลดมากที่สุดในโลกในปี 2021 ตามรายงานของ Apptopia บริษัทวิเคราะห์แอป
จากการที่ TikTok โตเร็ว ทำให้ Facebook และ YouTube สร้างคลิปสั้นขึ้นมาเลียนแบบ เพื่อแย่งชิงฐานผู้ใช้งาน โดย Facebook สร้าง Reels บน Instagram และ YouTube สร้าง YouTube Shorts
ยังไม่นับแพลตฟอร์มออนไลน์อื่นๆ ที่ไม่ใช่โซเชียลมีเดียอย่างเกม สตรีมมิ่ง ที่พยายามดึงเวลาและความสนใจของผู้ใช้งานอยู่ตลอดเวลาอยู่แล้ว
(FILES) In this file photo illustration, the social media application logo, TikTok is displayed on the screen of an iPhone on an American flag background on August 3, 2020 in Arlington, Virginia. – TikTok is warning parents and users over a suicide video that has been embedded in a clip. The video showing an American man taking his own life came from a Facebook livestream and has been uploaded to various social media platforms, sometimes edited into other, unrelated videos.”We’re aware that clips of a suicide that was livestreamed on Facebook have recently circulated on other platforms, including TikTok,” TikTok tweeted on September 7, 2020. (Photo by Olivier DOULIERY / AFP)
- นโยบายจำกัดการติดตามโฆษณาของ Apple กระทบรายได้โฆษณา
ในรายงานผลประกอบการ Meta ที่แม้กำไรและรายได้เพิ่มขึ้นแต่ก็ต่ำกว่าที่คาดการณ์ไว้ ส่วนหนึ่งมาจากภาวะเงินเฟ้อและนโยบายใหม่ความเป็นส่วนตัวในการติดตามโฆษณาของ Apple
นโยบายดังกล่าว ส่งผลให้การแสดงโฆษณาใน Facebook ไม่มีประสิทธิภาพ ไม่ตรงกลุ่มเป้าหมาย ซึ่งจะเป็นปัจจัยสำคัญของนักการตลาดและแบรนด์ที่ต้องตัดสินใจต่อไปในอนาคต
ด้วยปัจจัยที่กล่าวมาทั้งหมด น่าจะเป็นเหตุผลสำคัญที่ทำให้ Facebook รีแบรนด์ตัวเองใหม่เป็น Meta และลงทุนในธุรกิจส่วนอื่นที่นอกเหนือจากโซเชียลมีเดีย คือ Reality Labs รวมกิจการทุกอย่างที่เกียวข้องกับ AR, VR นอกจากนี้ยังทุ่มทุนหลักหมื่นล้านดอลลาร์ จ้างแรงงานทักษะสูงยุโรป เพื่อสร้างธุรกิจใหม่ Metaverse
