ผลวิจัยเผยว่า ญี่ปุ่นกำลังขาดแคลนคนทำงาน ตอนนี้มีความต้องการแรงงานต่างชาติเพิ่มขึ้น 4 เท่าภายในปี 2040
JICA หรือ Japan International Cooperation Agency องค์กรความร่วมมือระหว่างประเทศของญี่ปุ่น เผยว่า ตอนนี้ญี่ปุ่นกำลังประสบกับปัญหาขาดแคลนแรงงานต่างชาติอย่างต่อเนื่อง จากพิษของโควิด-19 ที่ทำให้ญี่ปุ่นต้องปิดประเทศ แรงงานต่างชาติบางส่วนกลับบ้านเกิด และปัญหาสังคมผู้สูงวัยที่หนักขึ้นเรื่อย ๆ
ก่อนหน้านี้ ญี่ปุ่นไม่ได้เปิดใจรับชาวต่างชาติมาทำงานในประเทศมากนัก แต่เนื่องจากจำนวนผู้สูงวัยที่กำลังเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง ทำให้ชาวญี่ปุ่นเอง มีความจำเป็นต้องเปิดใจรับชาวต่างชาติมาทำงานมากขึ้น ไม่ว่าจะอยู่ในอุตสาหกรรมไหนก็ตาม
งานวิจัยระบุว่า ภายในปี 2040 ญี่ปุ่นต้องการแรงงานต่างชาติจำนวนมาก อยู่ที่ 6.74 ล้านคน หรือมากกว่า 4 เท่าจากเดิม จากการคาดการณ์เมื่อเทียบกับจำนวนปัจจุบันนั้น แรงงานต่างชาติอาจจะลดลงไป 420,000 คนภายในปี 2040 ด้วยซ้ำ ส่วนเมื่อเดือนตุลาคมที่ผ่านมา จำนวนแรงงานต่างชาติในญี่ปุ่นอยู่ที่ 1.72 ล้านคน
ผู้เชี่ยวชาญเผยว่า ตัวเลขที่มีการประเมิน มาจากอัตราการเติบโตของระบบเศรษฐกิจในญี่ปุ่นเองและประเทศอื่น ๆ นอกจากนี้ยังมีการประเมินตัวเลขของจำนวนแรงงานที่มีความสนใจมาทำงานในญี่ปุ่นเมื่อเทียบกับประเทศอื่น ๆ ด้วย รวมถึงจำนวนแรงงานต่างชาติที่กลับไปทำงานที่บ้านเกิดของตนจากญี่ปุ่น
นายฟูมิโอะ คิชิดะ นายกรัฐมนตรีญี่ปุ่นคนปัจจุบัน มีแผนที่จะพิจารณาเปิดรับแรงงานต่างชาติเข้ามาทำงานในประเทศมากขึ้น และในอนาคต ยังสามารถได้สิทธิ์ถือวีซ่าพำนักถาวร เพื่อที่จะทำให้แรงงานต่างชาติสนใจมาทำงานที่ญี่ปุ่นมากขึ้น ถึงแม้ว่าในปัจจุบันยังไม่มีกรรมกรต่างชาติได้สิทธิ์ถือวีซ่านี้ก็ตาม
จากการวิเคราะห์ของ JICA กล่าวว่า นโยบายการย้ายถิ่นฐานของแรงงานต่างชาติมีความเข้มงวดและมีข้อจำกัดเยอะเกินไป ซึ่งอาจจะส่งผลกระทบกับอัตราการเติบโตของระบบเศรษฐกิจในญี่ปุ่น ถึงแม้ว่ารัฐบาลมีการเชิญชวนให้ประชากรผู้หญิงมาทำงานในอุตสาหกรรมแรงงานมากขึ้น เนื่องจากขาดแคลนแรงงานจำนวนมากโดยเฉพาะอุตสาหกรรมก่อสร้างและเกษตรกรรม แต่จำนวนที่เพิ่มขึ้นมาก็ยังไม่สามารถถึงจำนวนที่ต้องการได้อยู่ดี
ถึงแม้ก่อนหน้านี้มีแรงงานต่างชาติจำนวน 350,000 คนเข้าร่วมโปรแกรมฝึกหัด (trainee program) ที่ได้รับการอนุมัติจากรัฐบาลญี่ปุ่นแล้วก็ตาม แต่โครงการนี้ก็ต้องหยุดชะงักเพราะสถานการณ์แพร่ระบาดของโควิด-19 ซึ่ง JICA คาดการณ์ว่าโครงการนี้จะกลับมาอีกครั้งในปีนี้ และยังประเมินว่าเศรษฐกิจของญี่ปุ่นจะกลับมาขยายตัวอีกครั้งอยู่ที่ 1.2% ด้วย
นอกจากนี้ ญี่ปุ่นยังไม่มีการเปิดพรหมแดน ให้ชาวต่างชาติสามารถบินเข้ามาในประเทศได้ ซึ่งก็เป็นสิ่งที่น่ากังวลสำหรับญี่ปุ่นเอง เพราะว่าในอนาคต นักท่องเที่ยวต่างชาติอาจจะไม่เห็นญี่ปุ่นเป็นสถานที่ท่องเที่ยวที่น่าดึงดูด น่าสนใจ เหมือนภาพจำในอดีต
งานวิจัยยังเผยเพิ่มเติมอีกว่า ในปี 2040 แรงงานชาวเวียดนามยังคงมาทำงานในญี่ปุ่นมากที่สุด อยู่ที่ 28% ส่วนประเทศอื่น ๆ ที่คาดการณ์ว่าจะมาทำงานในญี่ปุ่นเยอะขึ้น คือ เมียนมาร์ กัมพูชา บังกลาเทศ เนปาล และ อินเดีย ส่วนแรงงานชาวจีนและไทยเอง คาดว่าจะไปทำงานที่ญี่ปุ่นน้อยลง
สิ่งที่น่าจับตามองหลังจากนี้คือ นโยบายการย้ายถิ่นฐานของแรงงานต่างชาติที่จะมีการผ่อนปรนในบางจุด จะสามารถดึงดูดแรงงานต่างชาติมาทำงานที่ญี่ปุ่นได้มากขึ้นหรือไม่ และหลังกจากนี้ เมื่อสถานการณ์แพร่ระบาดโควิด-19 เบาบางลง อุตสาหกรรมแรงงานญี่ปุ่นจะกลับมาคึกคักอีกรอบหรือไม่ เนื่องจากตอนนี้ประเทศแถบอาเซียนก็กำลังประเชิญกับปัญหาขาดแคลนแรงงานเช่นกัน
ที่มา
- https://asia.nikkei.com/Spotlight/Japan-immigration/Japan-to-require-four-times-more-foreign-workers-study-says
- https://www.reuters.com/world/asia-pacific/japan-must-quadruple-foreign-workers-by-2040-meet-growth-target-report-2022-02-03/
- https://cms.workpointtoday.com/japan-specified-skilled-worker-2021/
