‘วิกฤตกิมจิ’ เมื่อจีนผลิตอาหารประจำชาติเกาหลีใต้

‘วิกฤตกิมจิ’ เมื่อจีนผลิตอาหารประจำชาติเกาหลีใต้

‘กิมจิ’ เป็นอาหารประจำชาติของเกาหลีใต้ แต่กำลังจะเสียแชมป์การผลิตในระดับโลก จนต้องนำเข้าสินค้าจากจีน

เวลารับชมซีรีส์เกาหลีที่มีฉากรับประทานอาหารมื้อใหญ่ กิมจิคือหนึ่งในอาหารที่อยู่เคียงคู่กับอาหารอื่น ๆ ในฐานะเครื่องเคียงในชามเล็ก ๆ หรืออาจเป็นส่วนประกอบในเมนูชื่อดัง เช่น ข้าวผัดกิมจิ ซุปกิมจิ หรือข้าวยำเกาหลี (บิบิมบับ) 

กิมจิจึงถือว่าเป็นหนึ่งในเอกลักษณ์ประจำชาติของเกาหลีใต้

สำหรับชาวเกาหลีใต้แล้ว กิมจิไม่ได้เป็นเพียงอาหารประจำชาติเท่านั้น แต่ยังถือเป็นวัฒนธรรมในครัวเรือนที่สำคัญมาก โดยชาวเกาหลีมีกิจกรรม ‘กิมจัง’ หรือกิจกรรมทำกิมจิในช่วงต้นฤดูหนาวของทุกปี ที่ทุกคนในหมู่บ้านหรือชุมชนจะรวมตัวช่วยกันทำกิมจิในปริมาณมาก ด้วยการดองผักกะหล่ำนับหลายร้อยหัว สำหรับเก็บไว้รับประทานตลอดฤดูหนาว 

“มันเป็นช่วงเวลาที่ผู้หญิงจะได้ซุบซิบและจับคู่กันด้วย” 

ชางซุนฮุย เจ้าของร้านอาหารชาวเกาหลีอาศัยอยู่เมืองโอ๊คแลนด์ให้สัมภาษณ์กับสำนักข่าว NRP ว่าอาจจะมีคู่รักที่ได้แต่งงานจากการทำกิมจิร่วมกัน

กิมจังจึงถือเป็นกิจกรรมสานสัมพันธ์ในครอบครัวจากรุ่นสู่รุ่น และได้รับการยกย่องจาก UNESCO ว่าเป็นมรดกทางวัฒนธรรมที่จับต้องไม่ได้ในปี 2013

นอกจากนี้ การเผยแพร่วัฒนธรรมเกาหลีผ่านความบันเทิงในรูปแบบต่าง ๆ ไม่ว่าจะเป็นกระแส K-Pop ซีรีส์ หรือละครที่สร้างชื่อเสียงโด่งดังไปทั่วโลก ทำให้กิมจิกลายเป็นอาหารยอดนิยมไปทั่วโลก

โดยตลอดช่วงเวลา 10 ปีที่ผ่านมา ยอดส่งออกกิมจิของเกาหลีใต้พุ่งสูงขึ้นเรื่อย ๆ 

ในปี 2021 กระทรวงเกษตร อาหาร และกิจการชนบทของเกาหลีใต้ระบุว่า เกาหลีใต้ส่งออกกิมจิไปยัง 89 ประเทศทั่วโลก มูลค่าการส่งออกกิมจิในปี 2021 อยู่ที่ประมาณ 160 ล้านดอลลาร์สหรัฐ หรือประมาณ 5.3 พันล้านบาท 

นอกจากกิมจิแล้ว เครื่องปรุงเกาหลีก็มียอดการส่งออกสูงขึ้นเช่นเดียวกัน โดยประเทศไทยมีอัตรการนำเข้าเครื่องปรุงเกาหลีเพิ่ม 123%

เกาหลีใต้ขาดแคลนกิมจิ

แต่ในปี 2022 ที่ผ่านกลับกลายเป็นปีที่เกาหลีใต้ต้องนำเข้ากิมจิมากที่สุดเป็นประวัติการณ์ เพราะกำลังเจอกับวิกฤตขาดแคลนกิมจิอย่างหนัก จาก ‘ภาวะขาดแคลนผักกาดขาว’

ผักกาดขาวต้องการสภาพอากาศคงที่เพื่อการเจริญเติบโต แต่การเปลี่ยนแปลงของสภาพภูมิอากาศ ทำให้ผลผลิตและขนาดของผักกาดขาวเล็กลง จนราคาพุ่งสูงขึ้นจาก 5,960 วอน (158 บาท) เป็น 11,200 วอน (297 บาท) นับว่าเป็นการปรับราคาเพิ่มขึ้นสูงที่สุดในรอบ 24 ปี

ในขณะที่ชาวเกาหลีใต้ยังต้องเผชิญกับภาวะเงินเฟ้อ ทำให้วัตถุดิบอื่น ๆ ที่ใช้ในการทำกิมจิราคาสูงขึ้นและหายากขึ้น หลาย ๆ บ้านที่เคยทำกิมจิกินเอง ตอนนี้ก็เริ่มหันไปพึ่งพากิมจิสำเร็จรูปในซูเปอร์มาร์เก็ตแทน

ด้านผู้ผลิตกิมจิหลายรายในเกาหลีก็ต้องแบกรับต้นทุนที่สูงขึ้นด้วยเช่นกัน โดยบริษัท Daesang ผู้ผลิตกิมจิใหญ่ที่สุดในเกาหลีตัดสินใจประกาศขึ้นราคากิมจิ 10% ตั้งแต่เดือนตุลาคม ปี 2022 เป็นต้นไป และคาดว่าจะขึ้นราคาอีกในอนาคต 

ขณะที่แบรนด์ Cheongone Organic ระบุว่าขณะนี้ทางบริษัทสามารถผลิตกิมจิได้น้อยกว่า 10 ตันต่อปี ลดลงจากเดิมที่เคยผลิตได้ 15 ตันต่อปี และต้องขึ้นราคากิมจิราว 60% ต่อกิโลกรัมด้วย

วิกฤตครั้งนี้จึงเปิดช่องทางให้ผู้ผลิตกิมจิจากจีนเข้ามาตีตลาดในเกาหลีใต้ จนกินส่วนแบ่งการตลาดได้มากกว่า 40% ด้วยราคาที่ถูกกว่ากิมจิท้องถิ่นของเกาหลีใต้กว่า 70%

ในปี 2022 ที่ผ่านมา เกาหลีใต้จึงต้องนำเข้ากิมจิมากที่สุดเป็นประวัติการณ์

กรมศุลกากรเกาหลีใต้ระบุว่าในปี 2022 เกาหลีใต้นำเข้ากิมจิมูลค่า 169 ล้านดอลลาร์สหรัฐ (5.97 พันล้านบาท) มากขึ้นจากปีที่ผ่านมา 20% และส่งออกกิมจิลดลงจาก 160 ล้านดอลลาร์สหรัฐ (5.65 พันล้านบาท) เป็น 140 ล้านดอลลาร์สหรัฐ (4.97 พันล้านบาท) ถือว่าเป็นลดลงครั้งแรกในรอบ 7 ปี ทำให้เกาหลีใต้ขาดดุลการค้ากิมจิในปีที่ผ่านมา 

รัฐบาลเกาหลีใต้จึงต้องจัดการกับเรื่องนี้อย่างจริงจัง

รัฐบาลเกาหลีเตรียมสร้างโกดังกิมจิ

ปัญหาสำคัญในการผลิตกิมจิคือสภาพภูมิอากาศแปรปรวน ทำให้ผลผลิตผักกาดขาวลดลงต่อเนื่องมานานกว่า 10 ปีแล้ว เกษตรกรจึงจำเป็นต้องหาผักหรือผลไม้ที่ทนต่อสภาพอากาศแปรปรวนอย่างแอปเปิลมาปลูกแทน

นักวิจัยจากสถาบันวิทยาศาสตร์การเกษตรแห่งชาติของเกาหลีใต้บอกว่าถ้าสภาพภูมิอากาศของเกาหลีใต้ยังแปรปรวนแบบนี้ ในปี 2090 หรืออีกประมาณ 70 ปีข้างหน้า ผลผลิตกะหล่ำปลีจะลดลงถึง 99% 

ปริมาณผลผลิตผักกาดขาวไม่ได้ส่งผลเฉพาะด้านเศรษฐกิจเท่านั้น แต่ยังส่งผลกระทบต่อวัฒนธรรมการทำ ‘กิมจัง’ ด้วย 

ด้วยสภาพสังคมที่เต็มไปด้วยความเร่งรีบของเกาหลีใต้ ส่งผลให้วัฒนธรรมดั้งเดิมอย่างกิมจังเริ่มไม่เป็นที่นิยมอยู่แล้ว วิกฤตกิมจิครั้งนี้ก็อาจจะเข้ามาซ้ำเติม จนอาจจะทำให้กิมจังหายไปจากวัฒนธรรมเกาหลี

จากสถานการณ์ที่เกิดขึ้น ทำให้รัฐบาลเกาหลีใต้ต้องเข้ามาแทรกแซงการผลิต ด้วยการวางแผนทุ่มงบประมาณราว 40 ล้านดอลลาร์สหรัฐ (1.3 พันล้านบาท) สร้างโรงงานเก็บผักกาดขาวในเมืองโกซัมและแฮนัม ซึ่งมีขนาดรวมกันเกือบ 2 หมื่นตารางเมตร หรือประมาณ 3 สนามฟุตบอล คาดว่าโรงงานแห่งนี้จะสามารถเก็บผักกาดขาวได้ 10,000 ตัน และผักกาดดอง 50 ตันต่อวัน โดยคาดว่าจะแล้วเสร็จในปี 2025

รัฐบาลจำเป็นต้องนำเข้ากิมจิจากจีนเพื่อจัดการปัญหาในระยะสั้นก่อน

แต่มีคาดการณ์ว่ากิมจิจะขายได้มากขึ้นกว่าเดิม

ที่มา : Data Bridge Market Research

ด้าน Data Bridge Market Research คาดการณ์ว่าในปี 2029 ตลาดกิมจิจะเติบโตมากขึ้น โดยมีมูลค่าอยู่ที่ 4.9 พันล้านดอลลาร์สหรัฐ จาก 2 ปัจจัยคือเทรนด์การรับประทานอาหารนานาชาติที่พุ่งสูงขึ้น และเทรนด์อาหารเพื่อสุขภาพที่พุ่งสูงขึ้นด้วย

ส่วนตลาดกิมจิในไทยตอนนี้ก็กำลังเติบโตเพิ่มมากขึ้น เพราะเริ่มมีผู้ประกอบการในไทยหันมาผลิตกิมจิ เพื่อวางขายในท้องตลาดมากขึ้นแล้วเช่นเดียวกัน

คราวนี้ต้องจับตาดูว่ารัฐบาลเกาหลีใต้จะสามารถแก้ปัญหาเรื่องผลผลิตผักกาดขาว เพื่อรองรับตลาดภายในประเทศและการส่งออกที่คนนิยมกิมจิมากขึ้นได้หรือไม่ เพราะไม่แน่ว่าต่อไปเราอาจจะไม่ได้เห็นนางเอกซีรีส์เกาหลีเรื่องโปรดกินกิมจิอีกแล้ว

ที่มา :

https://www.npr.org/sections/thesalt/2016/08/22/489805398/how-south-korea-uses-kimchi-to-connect-to-the-world-and-beyond

https://www.koreaherald.com/view.php?ud=20230125000127

https://www.koreaherald.com/view.php?ud=20220109000123

https://www.washingtonpost.com/world/2022/09/23/south-korea-kimchi-crisis-shortage/

https://www.databridgemarketresearch.com/reports/global-kimchi-market

https://www.reuters.com/markets/asia/tackle-kimchi-crisis-south-korea-banks-massive-cabbage-warehouses-2022-09-30/