รักชนก ศรีนอก หรือไอซ์ แม่ค้าออนไลน์ที่แจ้งเกิดในคลับเฮาส์ ด้วยคำอธิบายสั้น ๆ ว่า “ไม่เป็นซีอีโอหรือฟาวเดอร์เล่นได้ไหมคะ” จนมีผู้ติดตามแล้วกว่า 39,000 คน รวมทั้งในทวิตเตอร์ก็มียอดติดตามพุ่งจากหลักพันสู่หลักหมื่น

ช่วงสัปดาห์ที่ผ่านมาชื่อของ Rukchanok Srinork เป็นที่รู้จักในกลุ่มผู้ใช้งานแอปพลิเคชัน ‘คลับเฮาส์’ ที่กำลังถูกพูดถึงในฐานะโซเชียลมีเดียมาแรงที่ใช้เสียงในการสื่อสาร ด้วยคาแรคเตอร์ “ยกมือทุกห้อง อยู่ทุกที่ ปังทุกคำถาม”

ทำความรู้จัก “รัชนก”

กว่าสองชั่วโมงตลอดการสนทนาผ่านคลับเฮาส์ ไม่ว่าผู้ฟังจะสับเปลี่ยนหมุนเวียนเข้าออกกันมากแค่ไหน สิ่งหนึ่งที่ยังคงเดิมตั้งแต่ต้นจนจบคือ น้ำเสียงและลีลาการตอบคำถามที่ชัดถ้อยชัดคำของ รักชนก ศรีนอก หรือไอซ์ ซึ่งเป็นเอกลักษณ์ที่เธอเองก็ยอมรับว่าอาจเป็นส่วนสำคัญที่ทำให้ผู้ฟังสนุก และอยากติดตามการเล่าเรื่องของเธอไม่น้อย

ก่อนที่จะเข้าสู่การพูดคุยอย่างเป็นทางการ ไอซ์เริ่มแนะนำชื่อเสียงเรียงนาม และสร้างเสียงขบขันเล็ก ๆ ด้วยการอธิบายชื่อของเธอที่หลายคนอาจจะเข้าใจผิด ด้วยชื่อของเธอนั้นต้องสะกดว่า “รักชนก” ที่หมายที่รักพ่อ ไม่ใช่ตัวร้ายในละครหลังข่าว

ไอซ์ เล่าว่าปัจจุบัน อายุ 27 ปี ทำอาชีพขายของออนไลน์ บรรดากิ๊ฟช๊อป เครื่องเขียนต่าง ๆ ผ่านทางอินสตาแกรม และเฟซบุ๊ก รวมถึงการทำเพจคอนเทนต์แชร์ข่าวสาร โดยไม่ได้เปิดเผยตัวตนหรือรับสปอนเซอร์แต่อย่างใด ซึ่งดูจะไม่ได้ตรงกับการศึกษาที่จบมาเท่าใดหนัก กับวิทยาศาสตร์บัณฑิต สาขาสถิติ จากรั้วเหลืองแดง ธรรมศาสตร์

เธอเล่าว่าเมื่อก่อนเธอเองเป็นคนหนึ่งที่มีพื้นฐานทางการเมืองต่างจากปัจจุบัน ย้อนไปช่วงลงประชามติร่างรัฐธรรมนูญ เธอเป็นคนที่มีความเชื่อว่าได้เลือกตั้งดีแล้ว และยังชื่นชนนายกฯคนปัจจุบันผ่านพื้นที่ออนไลน์อย่างออกหน้า ก่อนที่เมื่อศึกษหาข้อมูลจนรับรู้มากขึ้น บวกกับเริ่มได้ยินเสียงติติง จึงเริ่มมีความคิดและแสดงความเห็นที่ต่างออกไป

“ประมาณว่าไม่เอาลุงตู่แต่ก็ยังโอเคกับการไม่แตะต้องสถาบัน แต่พอหลังจากเลือกตั้งมาก็โอเค เราเห็นด้วยกับข้อเรียกร้อง” จึงเป็นที่มาให้เข้าร่วมการชุมนุมที่ผ่านมาแม้จะมีการแสดงความเป็นห่วงจากครอบครัวอยู่บ้างก็ตาม

เส้นทางดาวคลับเฮาส์

“ช่วงนี้งานน้อยเศรษฐกิจไม่ดีก็เลยว่าง ก็เลยมีเวลามาทำจิตสาธารณะในคลับเฮาส์ ความเผือกก็เป็นจิตสาธารณะอย่างหนึ่ง” ไอซ์เล่าด้วยเสียงกลั้วหัวเราะถึงที่มาของการเริ่มเล่นคลับเฮาส์

เธอเริ่มจากการเป็นคนฟังที่ติดตามห้องสนทนาของ readery ซึ่งเป็นร้านหนังสือออนไลน์ที่เธอเองเป็นแฟนตัวยง และชื่นชอบงานเสวนาต่าง ๆ ก่อนจะต่อยอดฟังห้องอื่น ๆ ตามมา

เมื่อถูกถามว่า ไอซ์แยกร่างจัดการสนทนาได้พร้อมกันหลายห้องได้อย่างไร เธอเล่าว่า “เจ้าไอโฟน 4 เครื่อง” ซึ่งเป็นบรรดาโทรศัพท์เครื่องเก่าของเธอนี่แหละคือคำตอบ ประกอบกับการเรียนรู้วิธีการถ่ายทอดเสียงจากผู้ใช้งานอีกคนหนึ่ง จึงเริ่มต้นที่จะจัดการห้องสนทนาหลายห้องเพื่อแบ่งปันคนอื่น โดยเฉพาะห้องสนทนาที่คนแน่นขนัดตลอดอย่างห้องของอ.ปวิน ชัชวาลพงศ์พันธ์

แม้จะไม่ได้เงินสักบาทเป็นการตอบแทน แต่เธอก็เต็มใจทำด้วยความ “อัดอั้นตันใจ” ที่มีต่อสังคมและการเมืองที่อยากแบ่งปันมานาน เธอเริ่มจากห้องสนทนาเสียดสีขำขัน จนขยับมาพูดประเด็นที่หนักหน่วงขึ้น อย่างประเด็นตั๋วช้างที่ถูกพูดถึงในสภาฯ ซึ่งได้รับเสียงตอบรับดีมาก

“ประมาณนาทีแรกเองอะคนก็มาฟังห้องนั้น 8,000 เราก็เห้ย จริง ๆ แล้วคนไม่ได้ไม่สนใจการเมืองเลยนะ คือทุกคนก็สนใจเหมือนกันนะ เราก็เลยรู้สึกว่าพื้นที่นี้มันคือถูกใจ ใช่เลย”

ในช่วงไม่กี่วันที่ผ่านมา ไอซ์ก็สร้างเสียงฮือฮาอีกครั้งในห้องสนทนา ที่มีหนึ่งในผู้สนทนาโดยใช้ชื่อว่า Tony Woodsome ซึ่งเป็นบัญชีของอดีตนายกฯทักษิณ ซึ่งมีผู้เข้าฟังทุบสถิติหลักแสนคน และถ่ายทอดเสียงไปกว่า 9 ห้องสนทนานั้น ไอซ์ก็เป็นหนึ่งคนที่ไม่พลาดเข้าร่วมฟัง และถามคำถามที่สร้างเสียงฮือฮาไม่น้อย

เธอเล่าว่าก่อนหน้าที่จะถึงคิวเธอได้ถามนั้น มีผู้ที่ได้ถามเกี่ยวกับเหตุกาณ์ที่ตากใบ รวมถึงกรือเซะ และคำตอบที่ได้ก็สร้างความไม่พอใจในโลกออนไลน์โดยเฉพาะทวิตเตอร์ เธอจึงได้ถ่ายทอดความเห็นเหล่านั้นออกไป

“ในเมื่อเขาตอบมาแล้ว แล้วคนไม่พอใจเขาควรจะรู้ เผื่อที่ว่าเขาจะได้ใช้พื้นที่ตรงนี้ต่อเนื่องในการตอบ” นี่เป็นเสน่ห์อย่างหนึ่งของคลับเฮาส์ ที่เปิดโอกาสให้สามารถแลกเปลี่ยนความคิดเห็นกันได้ทันที ซึ่งเธอก็ไม่เคยพลาดโอกาสนั้นแม้หลายคนจะออกโรงเตือนเรื่องความปลอดภัย

“เราไม่กลัวความปลอดภัยของเราเลยนะ เพราะว่าเราโพสต์เฟซบุ๊กหรือทวิตเตอร์คือแหลมตีนตลอด…เราปลดปล่อยลิมิตให้ตัวเองไปนานแล้ว เราไม่ได้รู้สึกว่าตรงในเรามีบาร์ คือบาร์เราไม่มีแล้วในการพูดเรื่องสถาบัน”

“ไม่เป็นซีอีโอหรือฟาวเดอร์เล่นได้ไหมคะ”

“เราเชื่อเลยว่าถ้าทุกคนมาแรก ๆ ตอนที่คนยังไม่เยอะ เขามาปุ๊บทุกคนจะงงมาก เชี่ย มองไปทางไหนมีแต่ซีอีโอบริษัทนี้ ฟาวเดอร์บริษัทนี้ ผู้ก่อตั้ง โคฟาวเดอร์ แล้วก็ชีฟโน่นนี่นั่น…เรารู้สึกรำคาญอะ รำคาญคนที่มีพื้นที่ในหน้าสังคมพวกนี้ ที่มีพื้นที่สื่อที่มีไมค์จ่อคุณอยู่ทุกวัน แต่คุณไม่เคยพูดเรื่องอะไรที่ส่งผลกระทบของสังคม เป็นประเด็นของสังคม หรือเรียกร้องเพื่อคนอื่นเลย”

เธอแสดงความเห็นโดยยอมรับว่าอาจเป็นการเหมารวมว่า ส่วนใหญ่คนเหล่านี้มักมองปัญหาความยากจนไปที่เรื่องความขยันหรือขี้เกียจ  มากกว่าจะให้ความสำคัญกับการศึกษา ซึ่งเป็นปัญหาความเหลื่อมล้ำทางสังคมที่ใหญ่มาก เลยเป็นที่มาของคำอธิบายในหน้าโปรไฟล์ของเธอที่ว่า “ไม่เป็นซีอีโอหรือฟาวเดอร์เล่นได้ไหมคะ”

บรรยากาศของคลับเฮาส์ในช่วงเริ่มต้น จึงคล้ายเป็น “ศูนย์รวมพลังบวกแบบกลวง ๆ นึกออกปะ เราก็เห้ย กูฟังพอร์ตแคสก็พอแล้วปะวะ อ่านคอนเทนต์ในเฟสบุ๊กอะก็พอแล้วปะวะ ต้องมานั่งฟังอะไรแบบนี้อีกเหรอ ฮาวทู 5 อย่างให้ประสบความสำเร็จ”

นี่อาจเป็นส่วนหนึ่งของ Productivity content ซึ่งพบเห็นทั่วไปตามสื่อต่าง ๆ ที่ไอซ์อาจไม่ค่อยประทับใจหนัก  เมื่อเข้ามาอยู่ในคลับเฮาท์ หากผู้พูดเหล่านั้นไม่ได้ให้บริบทที่ครบถ้วน หลีกเลี่ยงการแตะปัญหาเชิงโครงสร้าง และบริบทของสังคม ให้ข้อมูลหรือชี้แนวทางเพียงให้ผู้ฟังเป็นผู้พยายามฝั่งเดียว

อย่างไรก็ตามไอซ์เองก็ยังชื่นชมเนื้อหาเหล่านี้ และยอมรับว่าบทสนทนาเช่นนี้ไม่ผิด อีกทั้งเป็นที่ชื่นชอบของคนจำนวนมาก แต่ในทางหนึ่งก็กลายเป็นพื้นที่ขายฝันของคนที่ประสบความสำเร็จ โดยละเว้นที่จะกล่าวถึงปัจจัยสำคัญยิ่งกว่าในเส้นทางความฝัน นั่นคือ “คอนเนกชั่น”

“เวลาคุณบอกว่าคนประสบความสำเร็จเพราะว่าขยัน ทำไมคุณไม่เคยบอกว่าพูดเลยวะว่า คุณประสบความสำเร็จเพราะว่าคุณมีคอนเนกชั่น”

เธอจึงอยากฝากถึงนักการเมืองรวมถึงผู้มีชื่อเสียงต่าง ๆ ว่า การที่จะช่วยให้สามารถสื่อสาร หรือตอบคำถามผู้ฟังได้อย่างมีประสิทธิภาพนั้น ความจริงใจเป็นสิ่งสำคัญ โดยเฉพาะกับคนรุ่นใหม่สมัยนี้ การรับผิดรับชอบอย่างตรงไปตรงมาดูจะได้ใจมากกว่าการปัดคำถามให้พ้นตัวไป

ในอนาคตเธอจึงอยากเปิดพื้นที่ของเธอพูดเรื่องการเมือง ที่เกี่ยวข้องกับการพัฒนาการศึกษาอย่างต่อเนื่อง เป็นการ “ทำงานทางความคิด”  โดยไม่ได้มีเป้าหมายที่จะขยับไปสู่การเป็นแกนนำการเคลื่อนไหวทางการเมืองแต่อย่างใด

“เรารู้ว่าการเป็นแกนนำถ้าเราก้าวตีนเข้าไปแล้ว มันไม่สามารถวันนึงมันเลิกเป็นได้ เราแค่อยากมีพื้นที่ให้ความรู้คน แค่อยากแบ่งปันข้อมูลแค่นั้น เพราะเรารู้ว่าเราคงจะแบกรับความเป็นแกนนำไม่ไหว เขาต้องเสียอะไรหลายอย่างในชีวิตของเขา เราบอกเลยว่าเรานับถือ”

จริต Clubhouse ความเรียลเรื่องสำคัญ

ไอซ์เปรียบเทียบคลับเฮาส์คล้ายกับ “เวทีปราศรัย” ที่แลกเปลี่ยนความเห็นกันได้ง่ายดาย ใครอยากพูดเจ้าของห้องก็พร้อมจะยกเวทีให้คุณยังได้ ซึ่งเป็น “จริต” สำคัญของคลับเฮาส์ และยังทำลายสิทธิพิเศษบางอย่างของบุคคลอีกด้วย

“ตอนนี้ในประเทศไทยเรารู้สึกว่า มันเป็นแพลตฟอร์มที่มาทำลายสิทธิพิเศษ ความเป็นผู้ลากมากดีของคุณ”

เธอก็ได้ยกตัวอย่างผู้มีชื่อเสียงที่ในช่วงแรกว่า มีการสร้างห้องสนทนาโดยไม่ได้มีการพูดคุยกันจริง จนเริ่มมีการแซะว่า “มึงจะอยู่เงียบ ๆ กันทำไม คนเรากินข้าวนะไม่ได้กินแสง” ซึ่งมีคนเห็นด้วยกับความคิดเห็นนี้จำนวนมาก ซึ่งนับว่าเป็นจริตอย่างหนึ่งที่ผู้ติดตามจะเป็นคนเลือกว่าจะสนใจอะไร อีกทั้งยังเปิดพื้นที่ให้กับคนที่คิดเหมือนกันมารวมกัน

ด้วยจริตสำคัญอีกอย่างหนึ่งของคลับเฮาส์ คือ ความจริง ทั้งความจริงใจในการสื่อสารและความแท้จริงของข้อมูล ซึ่งก็สอดคล้องกับคำแนะนำที่ไอซ์มีต่อบรรดาบุคคลชั้นนำ ไม่เว้นแม่แต่คุณโทนี่ หรืออดีตนายกฯทักษิณ การตอบคำถามซึ่งตรงไปตรงมานี่แหละที่จะมัดใจผู้ฟังได้

เมื่อถูกให้แสดงความเห็นต่อคำพูดของนักวิชาการท่านหนึ่งที่กล่าวในทำนองว่า คลับเฮาส์เป็นแอพลิเคชันลวงโลกล้างสมองคนไทย ไอซ์ตอบกลับด้วยการตั้งคำถามว่า เหตุใดผู้ที่พูดเช่นนี้จึงไม่เลือกสร้างพื้นที่และใช้ข้อมูลในการแสวงหาแนวร่วม มากกว่าการลดทอนคุณค่าของอีกฝั่งหนึ่ง “คลับเฮาส์มันไม่ได้เลือกผู้ใช้นิ ทุกคนสามารถโหลดแอปนี้เข้ามาได้”

“สิ่งที่เขาทำได้เลยคือ คุณสมัครเลยแล้วก็เข้ามาพูดเหมือนที่เราพูดอยู่ตอนนี้ คุณก็เข้ามาพูดเลยว่า โอเคการเป็นอนุรักษ์นิยมมันดียังไง…มันมีคนฟังที่พร้อมจะฟังคุณอยู่แล้ว ทำไมคุณถึงไม่มั่นใจว่าสิ่งที่คุณยึดถืออยู่ ชุดความคิดที่คุณมีมันถูกต้อง”

ไอซ์ยังมีความเชื่ออีกว่า สิ่งต่าง ๆ ที่ถ่ายทอดออกไปแล้วมันพลัง มักมาจากเหตุผลที่ทุกคนมีความเชื่อเหล่านี้อยู่แล้ว เพียงแต่ไม่ได้พูดออกมา นี่จึงยิ่งสนับสนุนว่าต่อให้มีปฏิบัติการไอโอเข้ามาแทรกแซงอย่างที่หลายคนเป็นห่วงก็ไม่มีผล มากกว่านั้นบรรดาไอโอเองก็ยังมีโอกาสได้ฟังชุดความคิดที่อาจเปลี่ยนแปลงตัวเขาเองในอนาคตก็เป็นได้

แนวคิดช่วงตอบคำถาม

สิ่งที่ขาดไม่ได้ในการสนทนาผ่านคลับเฮาส์ คือการเปิดพื้นที่ให้ผู้ฟังได้ถามคำถาม ซึ่งการสนทนากับไอซ์ในวันนี้ ก็มีผู้ฟังที่เข้าร่วมฟังหลักพันสนใจชูมืออยู่ไม่น้อย ทั้งที่ต้องการชื่นชม แสดงความชื่นชอบ และต้องการทราบแนวคิดเพิ่มเติมของเธอ

ด้วยอินเนอร์คำพูดคำจาของไอซ์ที่ถูกใจผู้ฟังหลายคน จนแอบส่งใจเชียร์ให้เธอเดินต่อในเส้นทางสายการเมือง เธอกล่าวขอบคุณ แต่ยังยืนยันว่ายังไม่มีแผนในตอนนี้ แต่หากในอนาคตได้มีโอกาสเป็นนักการเมือง เธอก็จะยึดหลักของความใสสะอาด และรักษาอุดมการณ์ที่ตั้งใจไว้ แม้จะมีคนมองว่าก็คงพูดได้เพราะวันนั้นยังไม่มาถึง

ไอซ์ยังได้แสดงความเห็นเกี่ยวกับสภาพการเมืองไทยที่เปลี่ยนแปลงไป แม้อาจไม่สามารถระบุปลายทางหรือช่วงเวลาที่ชัดเจนได้

“ลองเปรียบเทียบเมื่อสิบปีที่แล้วตอนที่เสื้อแดงโดนสลายการชุมนุมปี 53 กับตอนเนี่ยถามว่าการรับรู้ ชุดความคิดของคนเรามันเปลี่ยนไปไหม มันเปลี่ยนไปมากเลยนะ…ถามว่าจะจบตรงไหนคือไม่รู้จริง ๆ แต่ว่าประเทศเรามันไม่มีทางกลับไปเป็นเหมือนเดิมอีกแล้ว อีกต่อไป คนเราเมื่อตื่นแล้วเมื่อตาสว่างแล้ว ลูกไก่เมื่อออกจากเปลือกแล้วไม่สามารถมุดกลับไปที่เดิมได้อีก”

เมื่อถูกถามถึงว่า เหตุใดจึงเลือกที่จะถามคำถามกับอดีตนายกฯ หรือบุคคลสาธารณะอื่น ๆ เธอแสดงความเห็นว่า เมื่อคนเหล่านั้นยังคงต้องการแรงสนับสนุนของประชาชน การฟังเสียงประชาชนจึงเป็นเรื่องที่เลี่ยงไม่ได้ แม้ว่าพวกเขาจะมีสิทธิที่จะปฏิเสธที่จะตอบ แต่ก็ไม่สามารถปฏิเสธต่อความคาดหวังที่ประชาชนจะมีต่อบุคคลเหล่านั้นได้ ไม่ว่าจะเป็นดารา นักแสดง หรืออดีตนายกฯที่เธอได้มีโอกาสถามคำถามก็ตาม

นอกจากนั้นไอซ์ยังได้แนะนำว่า การอ่านหนังสืออย่างที่เธอทำเป็นประจำมีส่วนอย่างมากในการสร้างความรู้ เธอจึงอยากแนะนำ นอกเหนือจากการอ่านหนังสือเพื่อความบันเทิง หนังสือวรรณกรรมสะท้อนสังคมก็มีข้อคิดที่น่าสนใจ

ช่วงเวลาสุดท้ายของการสนทนา ไอซ์ใช้เวลาสำคัญนี้กับการให้กำลังใจ และเชิญชวนทุกคนให้ร่วมกันแสดงออกทางการเมือง ไม่ว่าจะมีชุดความคิดเห็นอย่างไรแต่การเมืองเป็นเรื่องของทุกคน ก้าวข้ามความกลัวที่เคยมีแต่เดิม และคลับเฮาส์อาจเป็นช่องทางหนึ่งให้ทุกคนแบ่งเป็นความคิดเห็นกันได้อย่างดี

“พื้นที่มันเปิดรอคุณอยู่ตลอดเวลา อยากให้ทุกคนใช้มันค่ะ”