แพ้อาหารเรื่องเล็กๆ ที่ไม่ควรมองข้าม

กรมการแพทย์แนะแพ้อาหารเรื่องเล็กๆ ที่ไม่ควรมองข้าม ที่เกิดขึ้นหลังรับประทานอาหารและยา ควรหลีกเลี่ยงสิ่งที่เป็นสาเหตุ พร้อมแนะวิธีการป้องกันและรักษาที่ถูกวิธี

จากกรณีหญิงคนนึงไปกินอาหารแล้วเกิดอาการแพ้รุนแรง หลังสั่งสปาเก็ตตี้แซลมอนมากิน และบอกพนักงานไปว่าตนเองแพ้กุ้ง แต่เจอหางกุ้งในอาการทำให้เกิดอาการแพ้อย่างรุนแรงมีอาการผื่นคัน หน้าบวม ปากบวม ทางเดินหายใจก็จะบวม จนหายใจติดขัด มีอาการแน่นหน้าอก หมดสติ ถ้ารักษาไม่ทันจะเสียชีวิตได้

นพ.สมศักดิ์ อรรฆศิลป์ อธิบดีกรมการแพทย์ เปิดเผยว่า อาหารเป็นสาเหตุของอาการแพ้ได้บ่อย ในเด็กพบว่าอาหารที่เป็นสาเหตุของการแพ้ได้บ่อย คือ นม ถั่ว แป้งสาลี และไข่ ส่วนผู้ใหญ่มักพบว่าแพ้อาหารทะเลเป็นหลัก นอกจากนี้สารปรุงแต่งรสในอาหารพบว่าเป็นสาเหตุสำคัญที่ทำให้เกิดอาการแพ้ได้อย่างที่เป็นข่าว อาการที่เกิดขึ้นอาจเกิดจากการแพ้สารอื่นๆที่เป็นส่วนผสมในอาหาร

ด้านพญ.มิ่งขวัญ วิชัยดิษฐ ผู้อำนวยการสถาบันโรคผิวหนัง กรมการแพทย์ กล่าวเพิ่มเติมว่า อาการปากบวมเจ่อหลังจากรับประทานอาหารหรือยาเป็นอาการที่บ่งบอกถึงอาการแพ้ซึ่งมักเกิดในช่วงเวลาสั้นๆ ภายใน 1-2 ชั่วโมง หลังจากรับประทานอาหารหรือยา อาการที่พบได้ เช่น คันรอบปาก ปากบวมเจ่อ มีผื่นคันตามร่างกาย หรือเรียกอีกอย่างว่า ผื่นลมพิษ ในรายที่มีอาการรุนแรงอาจเกิดเยื่อบุทางเดินหายใจบวม ทำให้มีอาการแน่นหน้าอก หายใจติดขัด ความดันต่ำ และถึงแก่ชีวิตได้

ผู้อำนวยการสถาบันโรคผิวหนัง ให้คำแนะนำเพิ่มเติมว่า การป้องกันและการรักษาที่ถูกวิธี คือผู้ที่มีอาการแพ้หลังรับประทานอาหารและยา ควรหลีกเลี่ยงสิ่งที่เป็นปัจจัยกระตุ้น หากไม่แน่ใจควรมาปรึกษาแพทย์เพื่อตรวจหาสาเหตุที่แท้จริง

การแพ้อาหารคืออะไร

การแพอ้าหารเป็นกลไกของระบบภูมิต้านทาน คือ หลังจากได้รับอาหารชนิดใดชนิดหนึ่งร่างกายได้มีการสร้างภูมิต้านทานชนิด อี (Immunoglobulin E: IgE) ออกมาและจะแสดงอาการเมื่อมีการรับประทานอาหารชนิดนั้นไปอีกครั้ง โดยอาหารนั้นจะไปกระตุน IgE ทำให้มีการหลั่งสารเคมีอย่างสารฮีสตามีนที่ทำให้เกิดอาการแพ้แสดงออกมาในส่วนต่างๆ ของร่างกาย

ความสามารถในการสร้าง IgE นั้น อาจเกิดจากสาเหตุ ดังนี้

1. สาเหตุจากพันธุกรรม

2. ปัจจยัทางสรีระและสุขภาพตอนที่รับประทานอาหารชนิดนั้น (ผู้ที่เป็นภูมิแพอยู่แล้วมีโอกาสแพ้อาหารได้มากกว่าคนทั่วไป)

นอกจากนี้อาจเกิดได้จากการออกกำลังกายหลังจากเพิ่งรับประทานอาหาร สาเหตุนี้ยังไม่ทราบกลไกของการแพ้อย่างแน่ชัด แต่สันนิษฐานว่า เป็นเพราะร่างกายถูกกระตุ้นมากขึ้นจากการออกกำลังกาย ทำให้มีการหลังสารฮีสตามีนออกมาก็จะเริ่มมีอาการคัน รู้สึกเบาศีรษะ หรือหอบ ซึ่งอาจรุนแรงจนถึงแก่ชีวติได้ จึงควรเว้นระยะ ระหว่างการรับประทานอาหารและการออกกำลังกายอย่างน้อย 2 ชั่วโมง

ลักษณะอาการแพ้อาหาร

1. อาการเฉียบพลัน จะเกิดขึ้นนหลงัรับประทานอาหารนั้นไป 2-3 นาที ถึง 1 ชั่วโมง อาหารส่วนใหญ่ที่ทำให้เกิดอาการแพ้อย่างเฉียบพลันคือ อาหารทะเล หลังรับประทานไปแล้วก็อาจจะเกิดการคีนคอ ปาก จมูก ตา และมีอาการปากบวม หนังตาบวม ลมพิษพุพอง คลื่นไส้ อาเจียน อุจจาระร่วงแน่นหน้าอก หายใจไม่สะดวก หมดสติ เป็นต่น เมื่อพบผู้เกิดอาการเช่นนี้ให้รีบนำส่ง
โรงพยาบาลทันทีเพราะอาจรุนแรงถึงขั้นเสียชีวติได้

2.อาการที่เกิดอย่างช้าๆ จะเกิดึ้นหลังรับประทานอาหารนั้นเข้าไปนานกว่า 1-24 ชั่วโมง อาหารที่ทำให้เกิดอาการแพ้ อย่างช้าๆ ได้แก่ ไข่ นม ข้าวสาลี เป็นต้น อาจจะมีการคลื่นไส้อาเจียน อุจจาระร่วง ลมพิษพุพอง ปวดเมื่อยเนื้อตัว ปวดศีรษะ เป็นต้น