หมอเล่าเรื่อง ‘หัวใจ’ อวัยวะที่ต้องปลูกถ่ายใน 4 ชม.

“การปลูกถ่าย ‘หัวใจ’ ซึ่งเป็นอวัยวะสำคัญมีเวลาในการขนย้ายเพียง 4 ชั่วโมง จากโรงพยาบาลประจวบคีรีขันธ์ไปโรงพยาบาลศิริราช กรุงเทพฯ หากเดินทางโดยรถยนต์ต้องใช้เวลากว่า 4 ชั่วโมง ถ้าการจราจรติดขัดอาจใช้เวลามากกว่า 5 ชั่วโมง จะส่งมอบหัวใจให้ทันเวลา ทำได้วิธีเดียวคือใช้เครื่องบินเล็กเท่านั้น”

นี่คือข้อมูลสำคัญในการวางแผนสำหรับภารกิจนำอวัยวะบริจาคของชายวัย 28 ปี ที่ประสบอุบัติเหตุเสียชีวิตและครอบครัวได้บริจาคอวัยวะทั้ง หัวใจ, ตับ, ตับอ่อน, ไต 2 ข้าง และดวงตา 2 ข้าง เพื่อนำไปปลูกถ่ายอวัยวะต่อชีวิตผู้ป่วย 6 คน

ภารกิจสำคัญนี้เปิดเผยโดย นพ.อารักษ์ วงศ์วรชาติ ผู้อำนวยการโรงพยาบาลประจวบคีรีขันธ์ ถือเป็นเรื่องราวที่สุดประทับใจแห่งปี 2565 ที่หนึ่งชีวิตต่อลมหายใจ สร้างกุศลที่ยิ่งใหญ่ มอบอวัยวะ ให้กับอีก 6 ชีวิต ให้มีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น

นพ.อารักษ์ เปิดเผยว่า ผู้ป่วยชายอายุ 28 ปี ประสบอุบัติเหตุทางรถยนต์ ได้รับบาดเจ็บทางสมอง อย่างรุนแรง ถูกส่งตัวเข้าโรงพยาบาลประจวบคีรีขันธ์ ทีมศัลยแพทย์ระบบประสาทและสมองได้พยายามดูแลผู้ป่วยอย่างเต็มที่ รักษาโดยการผ่าตัดสมอง ดูแลในหอผู้ป่วยวิกฤติ แต่ไม่อาจรักษาให้สมองกลับฟื้นคืนมาได้ อยู่ในภาวะสมองตาย แต่สมรรถภาพของหัวใจ และอวัยวะอื่นๆ ดีมาก

ทีมพยาบาลที่ดูแลผู้ป่วยได้ปรึกษาหารือกับบิดา มารดา และญาติผู้ป่วยถึงแนวทางการรักษา และโอกาสที่สมองจะกลับฟื้นคืนมามีน้อยมาก จึงได้ขอรับบริจาคอวัยวะให้กับศูนย์รับบริจาคอวัยวะสภากาชาดไทย เพื่อนำไปให้ผู้ป่วย ที่รอคอยการปลูกถ่ายอวัยวะอยู่เป็นจำนวนมาก

• เริ่มแผนภารกิจสำคัญในกรอบเวลา 4 ชั่วโมง

เมื่อญาติตัดสินใจบริจาคอวัยวะประกอบด้วย หัวใจ, ตับ, ตับอ่อน, ไต 2 ข้าง และดวงตา 2 ข้าง โรงพยาบาลประจวบคีรีขันธ์ได้ประสานไปยังสภากาชาดไทย เพื่อให้เตรียมทีมแพทย์-พยาบาลและเครื่องมืออุปกรณ์ในการเก็บอวัยวะ รวมถึงการเตรียมผู้ที่รอคอยการปลูกถ่าย โดยเฉพาะหัวใจซึ่งเป็นอวัยวะสำคัญ มีเวลาในการขนย้ายเพียง 4 ชั่วโมง

นพ.อารักษ์ ระบุว่า การวางแผนในทุกขั้นตอนสำคัญมาก เนื่องจากโรงพยาบาลประจวบคีรีขันธ์ไปยังโรงพยาบาลศิริราช กรุงเทพมหานคร หากเดินทางโดยรถยนต์ใช้เวลากว่า 4 ชั่วโมง ถ้าการจราจรติดขัดอาจมากกว่า 5 ชั่วโมง และไม่มีสายการบินพาณิชย์ให้เดินทางได้ แต่จ.ประจวบคีรีขันธ์มีสนามบินกองทัพอากาศ กองบิน 5 อ่าวมะนาว มีเพียงเครื่องบินเล็กเท่านั้นที่สามารถบินขึ้นลงได้

การขนย้ายหัวใจจึงต้องเดินทางทางอากาศยานเท่านั้น จึงจะทันการผ่าตัดปลูกถ่ายได้

ทีมแพทย์-พยาบาลรวม 11 คน จากโรงพยาบาลศิริราช ออกเดินทางโดยรถยนต์ตั้งแต่เวลา 4.00 น. ถึงโรงพยาบาลประจวบคีรีขันธ์ ในเวลา 8.00 น. เริ่มเตรียมผู้ป่วยทั้งฝั่งผู้ให้และผู้รับทันที

แพทย์ 2 ท่านใช้เวลาเก็บหัวใจไม่นาน รีบเก็บรักษาหัวใจในภาชนะที่มีการควบคุมอุณหภูมิ แล้วออกเดินทางไปยังสนามบินกองบิน 5 ที่อยู่ไม่ไกลจากโรงพยาบาลประจวบคีรีขันธ์มากนัก ใช้เวลาเพียง 5 นาที โดยได้รับการอำนวยความสะดวกอย่างดียิ่ง จากนายทหารกองบิน 5

มีเครื่องบินเล็กอาสาได้บินมาจอดรอไว้แล้ว เมื่ออวัยวะไปถึง นักบินเตรียมความพร้อม แพทย์ 2 ท่าน พร้อมหัวใจ ประจำที่ เครื่องบินทะยานขึ้นฟ้า อวัยวะบริจาคถึงที่หมายอย่างปลอดภัย ถือเป็นครั้งแรกที่สนามบินกองบิน 5 ได้มีส่วนช่วยขนอวัยวะในครั้งนี้

ผอ.โรงพยาบาลประจวบคีรีขันธ์ ให้ข้อมูลว่า สำหรับอวัยวะส่วนอื่นๆ ยังสามารถรอเวลาได้ ทีมแพทย์ที่เหลือพร้อมอวัยวะจึงได้เดินทางกลับไปยังกรุงเทพฯ ทางรถยนต์เพื่อมอบให้สภากาชาดไทย ทำการปลูกถ่ายให้กับผู้ป่วยที่รอคอยต่อไป