ภาคีองค์กรด้านสิทธิและความหลากหลายทางเพศกว่า 33 องค์กร ร่วมจัด “เวทีสิทธิประชาชนเพศหลากหลายกับนโยบายพรรคการเมือง 2566” เมื่อวันที่ 30 มี.ค. 2566 ณ สำนักงานกลางนักเรียนคริสเตียน กรุงเทพฯมหานคร เพื่อเปิดพื้นที่ให้ประชาชนผู้มีส่วนได้ส่วนเสียได้นำเสนอประเด็นปัญหาความไม่เท่าเทียมทางเพศและได้มีส่วนร่วมในการออกแบบและนำเสนอนโยบายสาธารณะต่อพรรคการเมือง โดยมี วศินี พบูประภาพ ผู้สื่อข่าวจากสำนักข่าว TODAY เป็นผู้ดำเนินรายการ

เวทีนี้มีพรรคการเมืองที่ส่งตัวแทนมาร่วมจำนวน 12 พรรค ได้แก่ 

1. ธัญวัจน์ กมลวงศ์วัฒน์ พรรคก้าวไกล
2. วรนัยน์ วาณิชกะ พรรคชาติพัฒนากล้า
3. อุดมศักดิ์ ศรีสุทิวา พรรคชาติไทยพัฒนา
4. ภาคิน เจริญนนทสิทธิ์ พรรคไทยสร้างไทย 
5. แทนคุณ จิตต์อิสระ พรรคประชาธิปัตย์
6. ภิญโญ รู้ธรรม พรรคเปลี่ยนอนาคต 
7. ปวิศรัฐฐ์ ติยะไพรัช พรรคเพื่อชาติ 
8. ชานันท์ ยอดหงษ์ พรรคเพื่อไทย 
9. ณัฏฐ์ มงคลนาวิน พรรคภูมิใจไทย 
10. พงศ์พล ยอดเมืองเจริญ พรรครวมไทยสร้างชาติ 
11. ณิชกานต์ รักษ์วงฤทธิ์ พรรคสามัญชน 
12. ฐิติพร ฌานวังศะ พรรคเสมอภาค

โดยผู้จัดเวทีเสวนาแบ่งรอบการตอบคำถามเป็น 3 รอบ ดังนี้

•รอบที่ 1 ให้ตัวแทนพรรคการเมืองแนะนำตัวและนำเสนอนโยบายเกี่ยวข้องกับความหลากหลายทางเพศของพรรคตัวเอง (ระยะเวลาคนละ 2 นาที)

•รอบที่ 2 แบ่งกลุ่มเป็น 3 กลุ่มโดยวิธีการจับฉลาก และให้แต่ละกลุ่มตัวแทนพรรคตอบคำถามเดียวกันจากเจ้าของประเด็นด้านต่างๆ 

•รอบที่ 3 ให้ผู้เข้าร่วมรับฟังสามารถถามคำถามกับตัวแทนพรรคการเมือง พรรคละ 1 คำถาม

สำนักข่าว TODAY รวบรวมข้อมูลนโยบายที่ตัวแทนแต่ละพรรคการเมืองได้จัดสรรเวลานำเสนอบนเวทีเสวนา มาให้ได้อ่านกันแบบเข้าใจง่าย

หมายเหตุ : พรรคการเมืองที่ไม่ได้กล่าวถึงนโยบายดังกล่าวอาจไม่ได้หมายความว่าไม่มีนโยบายนั้นๆ แต่อาจไม่ได้หยิบยกขึ้นมาในระหว่างการตอบคำถาม หรือไม่ได้มีช่วงเวลาในการตอบเนื่องจากกติกาที่ทางผู้จัดกิจกรรมกำหนด

แต่ละพรรคจะเอายังไงกับ ‘สมรสเท่าเทียม’ ?

ร่าง ‘สมรสเท่าเทียม’ ค้างพิจารณาอยู่ที่วาระ 2 และเมื่อเกิดเหตุการณ์ยุบสภาก็ทำให้กฎหมายนี้ไม่ถูกพิจารณาและยังเป็นความหวังที่ยังไม่เป็นจริงของกลุ่มผู้มีความหลากหลายทางเพศที่จะได้รับสิทธิในการสมรสคืนมาให้เท่าเทียมกับคู่สมรสชาย–หญิง

การหาเสียงในครั้งนี้จึงได้เห็นพรรคการเมืองหยิบยกเอากฎหมายดังกล่าว กลับขึ้นมาหาเสียงอีกครั้ง แต่ขณะเดียวกันหากมองย้อนไปในสภาฯ ก็มีกฎหมายอีกร่างคือ ‘พ.ร.บ.คู่ชีวิต’ ที่ถูกนำมาพิจารณาคู่กัน ซึ่งถูกวิพากษ์วิจารณ์ว่าการแบ่งแยกเป็นกฎหมายใหม่ทำให้ไม่ได้รับสิทธิที่เท่าเทียมกัน 

แม้ว่าจะค้างพิจารณาอยู่ทั้ง 2 ฉบับ แต่พรรคการเมืองที่จะกลับเข้ามาทำงานในสภาฯ เห็นอย่างไร กับการแก้ไขประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ เพื่อให้บุคคลทุกเพศสามารถแต่งงานกันได้ หรือ ‘สมรสเท่าเทียม’

นี่เป็นคำตอบจาก 12 พรรคการเมือง

พรรคที่สนับสนุน ‘สมรสเท่าเทียม’ : พรรคก้าวไกล / พรรคชาติพัฒนากล้า / พรรคชาติไทยพัฒนา / พรรคไทยสร้างไทย / พรรคประชาธิปัตย์ / พรรคเพื่อชาติ / พรรคเพื่อไทย / พรรคภูมิใจไทย / พรรคสามัญชน

พรรคที่ไม่ได้พูดถึง ‘สมรสเท่าเทียม’ บนเวที : พรรคเสมอภาค / พรรคเปลี่ยนอนาคต

พรรคที่ไม่ชัดเจน : พรรครวมไทยสร้างชาติ ไม่พูดชัดว่าจะสนับสนุน ‘สมรสเท่าเทียม’ โดยระบุว่าสิทธิการอุ้มบุญเป็นเรื่องสำคัญ ซึ่ง ‘พ.ร.บ.คู่ชีวิต’ ยังไม่มี แต่เมื่อมีผู้เข้าร่วมรับฟังถามว่าจะทำอย่างไรในการพูดคุยกับสมาชิกพรรคคนอื่น พงศ์พล ยอดเมืองเจริญ ตอบว่า “จะไปบังคับให้มันเกิดขึ้นจริง ผมจะพยายามถึงที่สุด“

ข้อสังเกต : พรรคชาติพัฒนากล้า ใช้คำพูดว่า “จะยกมือให้สมรสเท่าเทียม” และพรรคประชาธิปัตย์ ซึ่งเป็นพรรคที่เคยเสนอร่าง ‘พ.ร.บ.คู่ชีวิต’ (คนละร่างกับของ ครม.) ใช้คำพูดว่า “ส่งเสริมเรื่อง พ.ร.บ.สมรสเท่าเทียม เท่านั้น”

พรรคไหนบ้าง ที่มองสวัสดิการสุขภาพ LGBTQ+ เป็นเรื่องสำคัญ ?

พรรคที่พูดถึงการเทคฮอร์โมนและการผ่าตัดแปลงเพศบนเวทีเสวนา : 

•พรรคไทยสร้างไทย – สนับสนุนกองทุนผ่าตัดแปลงเพศ และผลักดันให้มีงบ สปสช. เบิกจ่ายเทคฮอร์โมนได้

•พรรคประชาธิปัตย์ – ตรวจคัดกรองให้ฮอร์โมนก่อน–หลังแปลงเพศ

•พรรคเพื่อชาติ – ฟรีฮอร์โมนทางเพศและการตัดมดลูกต้องรวมอยู่ในสวัสดิการสุขภาพ

•พรรคเพื่อไทย – ผู้ต้องการข้ามเพศเข้าถึงฮอร์โมนได้ ต้องอยู่ใน สปสช. 

•พรรคสามัญชน –  ต้องการระบบสาธารณสุขให้กับการเทคฮอร์โมน และการผ่าตัดยืนยันเพศ

•พรรคเสมอภาค – รัฐต้องดูแลเรื่องฮอร์โมนและการข้ามเพศ

พรรคที่พูดถึงแนวทางป้องกันโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์และผู้อยู่ร่วมกับเชื้อ HIV บนเวทีเสวนา : 

•พรรคก้าวไกล – ยุติ HIV ภายใน 8 ปี

•พรรคประชาธิปัตย์ – ผู้อยู่ร่วมกับเชื้อ HIV ไม่ต้องถูกตรวจก่อนเข้าทำงาน 

•พรรคเพื่อไทย – ผลักดันเรื่องของเบิกจ่ายยา PrEP PEP 

พรรคที่พูดถึงสวัสดิการสุขภาพในด้านอื่นๆ บนเวทีเสวนา :

•พรรคประชาธิปัตย์ – ใช้เทคโนโลยีเจริญพันธุ์เพื่อช่วยเหลือคู่รัก LGBT+ ให้มีลูกได้

•พรรคเพื่อชาติ – สิทธิเข้าถึงถุงยางอนามัยทุกแบบ รวมถึงถุงยางอนามัยสำหรับสตรี

•พรรคเพื่อไทย – ผ้าอนามัยฟรีสำหรับผู้มีประจำเดือน และเรื่องการอบรมเจ้าหน้าที่สาธารณสุขอย่างสม่ำเสมอให้มีความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับความหลากหลายทางเพศ

•พรรครวมไทยสร้างชาติ – ให้ความเห็นว่าควรมี committee ด้านสุขภาพ ที่มีกลุ่มหลากหลายทางเพศเข้าไปร่วมด้วย และส่งเสริมให้มีบุคคลากรทางการแพทย์ที่มีความหลากหลายทางเพศ

•พรรคสามัญชน – เปลี่ยนระบบสาธารณสุขไม่ให้เป็นแค่ “ระบบสองเพศ“

•พรรคเสมอภาค – เปิดให้มีการเข้าถึงบริการสุขภาพกายและจิตสำหรับกลุ่มผู้มีความหลากหลายทางเพศ และนำเสนอเรื่องสวัสดิการสุขภาพในสถานที่ทำงาน

พรรคที่พูดถึงการคุ้มครอง Sex Workers และการทำให้ถูกกฎหมาย :

•พรรคก้าวไกล – ยกเลิก พ.ร.บ.ป้องกันและปราบปรามการค้าประเวณี และทำให้ Sex Workers ได้รับการคุ้มครอง ได้สิทธิแรงงาน

•พรรคไทยสร้างไทย – รัฐต้องเข้าไปคุ้มครอง

•พรรคประชาธิปัตย์ – หามาตรการดูแลอย่างครบวงจร 

•พรรคเพื่อชาติ – เห็นด้วยกับการทำให้ถูกกฎหมาย

•พรรคสามัญชน – เห็นด้วยกับการทำให้ถูกกฎหมาย 

พรรคที่ไม่ได้พูดถึงเรื่องเกี่ยวกับสวัสดิการสุขภาพบนเวทีนี้ : พรรคชาติพัฒนากล้า / พรรคชาติไทยพัฒนา / พรรคภูมิใจไทย / พรรคเปลี่ยนอนาคต

พรรคไหนเห็นถึงอัตลักษณ์ทางเพศและตัวตน LGBTQ+ ?

พรรคที่เห็นด้วยกับการรับรองอัตลักษณ์ทางเพศ : พรรคก้าวไกล / พรรคชาติไทยพัฒนา / พรรคประชาธิปัตย์ / พรรคเพื่อไทย / พรรคสามัญชน / พรรคเสมอภาค

พรรคที่ไม่ได้พูดถึงเรื่องการรับรองอัตลักษณ์ทางเพศบนเวทีนี้ : พรรคชาติพัฒนากล้า / พรรคไทยสร้างไทย / พรรคเพื่อชาติ / พรรคภูมิใจไทย / พรรคเปลี่ยนอนาคต

พรรคที่เห็นด้วยกับการให้เลือกใช้คำนำหน้านามเองได้ : พรรคก้าวไกล / พรรคชาติพัฒนากล้า / พรรคเพื่อชาติ / พรรคภูมิใจไทย / พรรครวมไทยสร้างชาติ

พรรคที่พูดถึงการขจัดการเลือกปฏิบัติและการเหยียดเพศ : 

•พรรคชาติพัฒนากล้า – ผลักดันให้มีการฟ้องร้องการเลือกปฏิบัติในสถานที่ทำงาน และเสนอเอาคำว่า “ศีลธรรมอันดี” ออกจากกฎหมาย และใส่คำว่าสิทธิมนุษยชนเข้าไปแทน

•พรรคชาติไทยพัฒนา – เห็นด้วยว่าต้องมีการหาทางหยุดการเลือกปฏิบัติ

•พรรคประชาธิปัตย์ – ส่งเสริมการใช้กฎหมายและการให้คำปรึกษาผู้ถูกเลือกปฏิบัติหรือถูกคุกคาม

•พรรคเพื่อชาติ – ต้องไม่มีการเลือกปฏิบัติด้วยเหตุแห่งเพศ

•พรรครวมไทยสร้างชาติ – มองว่าการที่ LGBT+ บริจาคเลือดไม่ได้ถือเป็นการเลือกปฏิบัติ 

•พรรคสามัญชน – ยุติการเกลียดกลัว หนุนปฏิรูประบบราชทัณฑ์ให้มีความปลอดภัยทางเพศ

•พรรคเปลี่ยนอนาคต – เห็นด้วยว่าต้องมีการหาทางหยุดการเลือกปฏิบัติ

ข้อสังเกต : ตัวแทนจากพรรครวมไทยสร้างชาติ ระบุว่าส่วนตัวสนับสนุนกับการรับรองอัตลักษณ์​ แต่ไม่ใช่มติของพรรค นอกจากนั้นเรื่องคำนำหน้านาม พงศ์พล ยอดเมืองเจริญ เสนอว่ากลุ่มคนที่เป็น non-binary จะให้ใช้คำนำหน้านามว่า “นานา” พร้อมอธิบายว่าเรามี ‘นาย’ และ ‘นางสาว’ “ถ้าเป็นมิกซ์ก็แปลเป็นนานา” และถามผู้เข้ารับฟังว่าชอบไหม ก่อนจะได้รับเสียงตะโกนกลับว่า “ไม่อยากได้ เขาใช้ gender X” ก่อนระบุว่าเป็นเพียงแค่ไอเดียหนึ่ง

พรรคไหนพูดถึงนโยบายสวัสดิการคนทำงานกลุ่ม LGBTQ+ บ้าง ?

•พรรคก้าวไกล – ลดการตาบอดทางเพศ (Gender Blindness) สร้างความเท่าเทียมในการออกแบบนโยบาย

•พรรคชาติพัฒนากล้า – เพิ่มความเท่าเทียมการจ้างงาน

•พรรคชาติไทยพัฒนา – ผลักดันให้มี ส.ส. ที่ความหลากหลายทางเพศในสภา

•พรรคประชาธิปัตย์ – หนุนให้มีกองทุน SME ให้ผู้มีความหลากหลายทางเพศได้เข้าถึงและต่อยอดได้ เพื่อสนับสนุนศักยภาพของผู้มีความหลากหลายให้โดดเด่นมากขึ้น

•พรรคเพื่อชาติ – การลาของ Transgender ต้องเป็นสวัสดิการ ทุกองค์กรต้องผลักดันให้เกิดขึ้น

•พรรคเพื่อไทย – แรงงาน LGBTQ+ ลาไปเลี้ยงบุตรบุญธรรมได้ 

•พรรคภูมิใจไทย – รับข้อเสนอเรื่อง นโยบายและสวัสดิการที่เคารพสิทธิประชาชนเพศหลากหลายในสถานที่ทํางาน จำนวน 5 ข้อที่ คณะทำงานเครือข่ายสิทธิประชาชนเพศหลากหลายกับนโยบายพรรคการเมือง 2566 เสนอ ไปพิจารณาต่อ

•พรรคสามัญชน – ต้องมี Gender Quota ในการจ้างงานที่เป็นธรรม

•พรรคเสมอภาค – กำหนดข้อบังคับให้ที่ทำงานต้องมีสัดส่วนจ้างงานอย่างเท่าเทียม

การศึกษาจะเปิดกว้างเข้าใจ LGBTQ+ แค่ไหน ในสายตาพรรคการเมืองเหล่านี้ ?

•พรรคก้าวไกล – รื้อบทเรียน ต้องมีการโอบรับความหลากหลาย นักเรียนต้องมีสิทธิแสดงออกตามเจตจำนงเพศของตนเอง อบรมครูให้มีความเข้าใจเรื่องสิทธิความหลากหลายทางเพศ

•พรรคชาติพัฒนากล้า – ปฏิรูปกระทรวงศึกษา สร้างสิทธิมนุษยชนต่อทุกเพศ

•พรรคชาติไทยพัฒนา – ผลักดันให้ครูเข้าใจความหลากหลาย

•พรรคไทยสร้างไทย – สนับสนุนการจัดหลักสูตรสร้างความเข้าใจในโรงเรียนในทุกสังกัด

•พรรคประชาธิปัตย์ – เพิ่มหลักสูตรเกี่ยวกับความเท่าเทียมทางเพศ

•พรรคเพื่อชาติ – แก้กฎกระทรวงให้นักเรียนแต่งตัวตามเพศสภาพได้ ไม่ต้องได้รับความยินยอมจากใคร

•พรรคเสมอภาค – ปรับปรุงหลักสูตรแกนกลาง โดยเฉพาะวิชาสุขศึกษา ขจัดการเลือกปฏิบัติ และให้แต่งกายตามเพศสภาพได้

•พรรคเปลี่ยนอนาคต – เสนอเปลี่ยนกระทรวงศึกษาเป็น “กระทรวงปัญญา” เพราะต้องมองไปถึงการสร้าง Knowledge

หมายเหตุ : พรรคการเมืองที่ไม่ได้กล่าวถึงนโยบายต่างๆ อาจไม่ได้หมายความว่าไม่มีนโยบายนั้นๆ แต่อาจไม่ได้หยิบยกขึ้นมาในระหว่างการตอบคำถาม หรือไม่ได้มีช่วงเวลาในการตอบเนื่องจากกติกาที่ทางผู้จัดกิจกรรมกำหนด

สามารถรับไลฟ์ย้อนหลังได้ทางประชาไท : https://www.youtube.com/watch?v=3viGdBb1LsA