หากพบบุคคลเสี่ยงมีภาวะอันตรายหรือจำเป็นต้องบำบัด แจ้งได้ตามพ.ร.บ.สุขภาพจิต

กรมสุขภาพจิต เผย หากพบผู้มีความเสี่ยง มีภาวะอันตราย หรือมีความจำเป็นต้องได้รับการบำบัดรักษา สามารถแจ้งข้อมูลเพื่อดำเนินการตาม พ.ร.บ.สุขภาพจิตฯ พร้อมขอความร่วมมือจากทุกฝ่ายไม่ใช้เหตุความขัดแย้ง สร้างความรุนแรงในสังคมด้วยการทำร้ายทั้งทางกายและจิตใจแก่ผู้ที่เห็นต่าง

นพ.จุมภฏ พรมสีดา รองอธิบดีกรมสุขภาพจิต กล่าวว่า จากการก่อเหตุสร้างความไม่สงบในงานกิจกรรมที่ผู้เข้าร่วมภายในงานจำนวนมาก โดยผู้ก่อเหตุถูกระบุว่า มีอาการทางจิตเวชจนสร้างความกังวลให้กับผู้ที่อยู่ภายในงาน และเกิดข้อคำถามจากสังคมว่าบุคคลที่มีอาการทางจิตนั้นจะได้รับการดำเนินการต่อไปอย่างไรนั้น กรมสุขภาพจิตขอแจ้งว่า จากข้อมูลกระทรวงสาธารณสุข เมื่อวันที่ 14 ก.ย. 65 มีจำนวนผู้ป่วยจิตเวชที่ก่อความรุนแรงรวม 3,815 ราย

โดยในจำนวนนี้มีผู้ป่วยจิตเวชก่อเหตุรุนแรงซ้ำ จำนวน 510 ราย ผู้ป่วยทั้งหมดนี้ได้เข้าสู่ระบบการดูแลรักษาของระบบสาธารณสุข แต่สิ่งที่สำคัญ คือการช่วยกันเป็นหูเป็นตาที่จะสังเกต พฤติกรรมของบุคคลที่จะนำมาซึ่งความรุนแรง เพราะตามพระราชบัญญัติสุขภาพจิต พ.ศ. 2551 และที่แก้ไขเพิ่มเติม (ฉบับที่ 2) พ.ศ. 2562 ได้มีการกำหนดกฎหมายเพื่อคุ้มครองประชาชนโดยทั่วไป ซึ่งตามมาตรา 22 บุคคลที่มีความผิดปกติทางจิตในกรณีใดกรณีหนึ่งดังต่อไปนี้ เป็นบุคคลที่ต้องได้รับการบำบัดรักษา

1. มีภาวะอันตราย

2. มีความจำเป็นต้องได้รับการบำบัดรักษา

โดยมาตรา 23 ผู้ใดพบบุคคลซึ่งมีพฤติการณ์อันน่าเชื่อว่าบุคคลนั้นมีลักษณะตามมาตรา 22 ให้แจ้งต่อพนักงานเจ้าหน้าที่ พนักงานฝ่ายปกครอง หรือตำรวจโดยไม่ชักช้า และให้นำผู้ป่วยที่มีความผิดปกติทางจิตส่งสถานพยาบาลเพื่อให้แพทย์เป็นผู้วินิจฉัยอาการตาม มาตรา 27

ขณะที่ พญ.เบ็ญจมาส พฤกษ์กานนท์ ผู้อำนวยการสำนักงานเลขานุการคณะกรมการสุขภาพจิตแห่งชาติ  กล่าวว่า กรณีผู้รับผิดชอบสถานที่คุมขังหรือสถานสงเคราะห์หรือพนักงานคุมประพฤติพบบุคคลที่อยู่ในความรับผิดชอบมีพฤติการณ์น่าเชื่อว่ามีลักษณะ ตามมาตรา 22 ให้นำส่งไปยังสถานพยาบาลของรัฐซึ่งอยู่ใกล้โดยไม่ชักช้า เพื่อรับการตรวจวินิจฉัยและประเมินอาการเบื้องต้นตามมาตรา 27 ได้ทันทีเช่นกัน

แต่ทว่าจากการรายงานผลการดำเนินงานโดยสำนักงานเลขานุการคณะกรรมการสุขภาพจิตแห่งชาติ ประจำปี 2564 พบว่า มีข้อมูลผู้ป่วยที่เข้าสู่ระบบการบำบัดรักษาทางสุขภาพจิต ตาม พ.ร.บ.สุขภาพจิตฯ ทั้งในและนอกสังกัดกรมสุขภาพจิตมีจำนวนทั้งสิ้น 269 ราย โดยในสัดส่วนนี้เป็นผู้ที่ถูกดำเนินการส่งต่อตามพระราชบัญญัติสุขภาพจิต โดยยังไม่ได้ก่อคดีเพียง 59 ราย หรือคิดเป็นร้อยละ 21.93 เท่านั้น แสดงให้เห็นว่าการนำพระราชบัญญัติสุขภาพจิตมาใช้ยังสามารถที่จะเร่งขยายการดำเนินการให้มีความเข้าใจร่วมกันในทุกภาคส่วน โดยทุกฝ่ายต้องรับทราบถึงบทบาทหน้าที่เพื่อช่วยกันควบคุมการเพิ่มขึ้นของความรุนแรงในสังคมต่อไป

ความขัดแย้งเป็นเรื่องธรรมชาติ ในสังคมที่มีคนอยู่ร่วมกันหลากหลาย การแก้ไขความขัดแย้งมีทั้งในเชิงบวก ซึ่งนำไปสู่การช่วยกันแก้ไขความขัดแย้งไปสู่ระบบที่ดีมากยิ่งขึ้น ส่วนความขัดแย้งเชิงลบ จะนำไปสู่ความรุนแรง เกิดความแตกแยก แบ่งฝักแบ่งฝ่าย การป้องกันไม่ให้ความขัดแย้งนำไปสู่ความรุนแรง คือต้องมองความขัดแย้งเป็นเรื่องของระบบมุมมองหรือทัศนคติ ไม่บ่งชี้ไปที่ตัวบุคคล

นพ.จุมภฏ ระบุด้วยว่า วิธีการแก้ไข คือ การเจรจา การประนีประนอม หรือให้เสียงส่วนใหญ่ตัดสิน ไม่ทำร้ายผู้เห็นต่าง ซึ่งยิ่งจะทำให้ความขัดแย้งขยายวงกว้างไม่มีที่สิ้นสุด จึงขอวอนสังคมให้ความสนใจต่อเรื่องปัญหาด้านสุขภาพจิตอย่างตระหนัก แต่ไม่ตระหนกหรือวิตกกังวลมากจนเกินไป เพราะกฎหมายและการดำเนินการในกรณีนี้มีระบุไว้ชัดเจน

ซึ่งหากประชาชนพบบุคคลใกล้ชิด หรือบุคคลทั่วไปที่แสดงอาการผิดปกติหรือมีอาการกำเริบ หากมีแนวโน้มความรุนแรงมากและเป็นอันตราย สามารถโทรแจ้งเหตุสายด่วนตำรวจ 191 ได้ตลอด 24 ชั่วโมง ในกรณีที่ไม่รุนแรง สามารถโทรขอคำปรึกษาที่ สายด่วนสุขภาพจิต 1323