TOTY Music Awards 2022 รางวัลดนตรีสำคัญของไทย หลักหมายใหม่เพลงฮิตยุคดิจิทัล บทความ โดย : พอล เฮง

T-POP OF THE YEAR หรือ TOTY Music Awards 2022 รางวัลดนตรีสำคัญของไทย หลักหมายใหม่เพลงฮิตยุคดิจิทัล บทความ โดย : พอล เฮง

ภาพจากงาน TOTY Music Awards 2021

หมุดหมายใหม่ของวงการเพลงยอดนิยม (Popular) ของเมืองไทย ย่างเข้าสู่ก้าวที่ 2 เข้าไปแล้ว

การเฝ้าสังเกตและติดตามอย่างเกาะติดผ่านรางวัลดนตรี TOTY หรือ T-POP OF THE YEAR ซึ่งเดินทางมาถึงปีที่ 2 เรียบร้อย

TOTY Music Awards 2022 มีความน่าสนใจเป็นอย่างมาก เพราะแสดงถึงภูมิทัศน์ใหม่ของดนตรีสมัยนิยมในประเทศไทย และฉายภาพถึงดนตรียอดนิยมที่อยู่ในชีพจรสังคม โดยเฉพาะเทรนด์หรือทิศทางการฟังเพลงของคนไทยอย่างแจ่มชัด เป็นเข็มทิศมุ่งไปสู่อนาคตข้างหน้า

ที่สำคัญที่สุดได้แสดงให้เห็นถึงศักยภาพหรือความสามารถของอุตสาหกรรมดนตรีพาณิชย์ศิลป์ของไทย ว่าจะก้าวยกระดับขึ้นไปสู่ตลาดเพลงนานาชาติ ก่อนจะขึ้นไปสู่ระดับโลก เพราะการฟังเพลงในยุคปัจจุบันเข้าถึงได้จากทุกที่ทั่วโลกผ่านการสตรีมมิงและโซเชียล มีเดีย

อย่างที่ทราบกันอยู่ว่า ภูมิทัศน์และช่องทางการฟังเพลงของโลกและในเมืองไทยเองได้เปลี่ยนแปลงไปอย่างสิ้นเชิงในโลกออนไลน์ สตรีมมิง โซเชียลมีเดีย ที่กลายเป็นเทรนด์สำคัญในการกำหนดทิศทางของเพลงฮิตหรือยอดนิยมในโลกของการฟังและดูเพลง

ตั้งแต่ปี 2012 เป็นต้นมา บทเพลง ‘Gangnam Style’ หรือ คังนัมซือทาอิล ในภาษาเกาหลี ซิงเกิลของแรพเพอร์ชาวเกาหลีใต้ ไซ (PSY) ในอัลบัม ‘PSY 6 (Six Rules), Part 1’ บทเพลงความยาว 3.39 นาที ได้เป็นหมุดหมายหลักที่สำคัญในการสร้างกรแสเพลงยอดนิยมก็โลกใบนี้อย่างเด่นชัดอย่างแท้จริง และเปลี่ยนแปลงไปตลอดกาล

ผ่านไป 12 ปีเต็ม บทเพลงนี้มียอดวิวหรือดูในยูทูบ (Youtube) ไปรวมทั้งสิ้น 4.7 พันล้านวิว นี่คือการเปลี่ยนผ่านสู่วัฒนธรรมการดูเพลงและฟังเพลงแบบใหม่ในยุคดิจิทัลออนไลน์ผ่านการสตรีมมิงและโซเชียล มีเดีย ซึ่งทำให้เพลงฮิตตามสมัยนิยมเปลี่ยนจากวิทยุและโทรทัศน์ไปอย่างสิ้นเชิง

เคลย์ตัน คริสเตนเซน (Clayton Christensen) แห่งมหาวิทยาลัยฮาร์วาร์ด วึ่งเป็นนักวิชาการและที่ปรึกษาทางธุรกิจชาวอเมริกัน ผู้พัฒนาทฤษฎี ‘Disruptive Technology’ ซึ่งได้รับการขนานนามว่าเป็นแนวคิดทางธุรกิจที่มีอิทธิพลมากที่สุดในต้นศตวรรษที่ 21

Disruptive Technology การแทนที่ของเทคโนโลยีใหม่เข้ามาแทนเทคโนโลยีเก่าที่ไม่สามารถตอบสนองกลุ่มลูกค้าได้ ในอุตสาหกรรมดนตรีก็เช่นกัน การฟังเพลงแบบใหม่ เรียกว่าระบบสตรีมมิง (Streaming – การฟังเพลงผ่านระบบออนไลน์)  ซึ่งปัจจุบันเป็นส่วนแบ่งทางการตลาดที่ค่อนข้างมากทั้งโลก ทำให้กล่าวได้ว่า ในแต่ละครั้งที่มีการพัฒนาเทคโนโลยีเพื่องานเพลง นวัตกรรมจะแทนที่ของเก่าเสมอ

เพราะฉะนั้นในยุคปัจจุบัน คงไม่ต้องพูดถึงการดิสรัปหรือเปลี่ยนจากหน้ามือเป็นหลังของพฤติกรรมผู้เสพฟังเพลงโดยเฉพาะคนรุ่นใหม่ รวมถึงชาร์ตหรืออันดับเพลงฮิตที่ไม่เป็นเหมือนเดิมอีกต่อไป แพลตฟอร์มสตรีมมิงและโซเชียลมีเดียต่างๆ ได้เป็นตัวกำหนดเทรนด์และทิศทางของการฟังเพลงทั้งหมด บทเพลงต่างๆ ไม่มีเงื่อนไขเรื่องเงื่อนเวลาอีกต่อไป สามารถขึ้นเป็นเพลงฮิตจากกระแสวิวหรือการเข้าดู การแชร์หรือแบ่งปันแนะนำคนอื่น ไวรัล มีม ฯลฯ

TikTok กลายเป็นประชาสังคมออนไลน์ดัชนีชี้วัดเพลงฮิตที่ไม่มีการคาดหมาย และสามารถเข้าถึงกลุ่มคนฟังในกลุ่มต่างๆ จนสามารถสู่วงกว้างในกระแสหลักได้

Youtube ก็เปรียบประดุจฐานบัญชาการและกระเป๋าเงินของอุตสาหกรรมดนตรีอีกทางหนึ่ง ในการผลิตเพลงและมิวสิคออกมาเผยแพร่ให้กลาย

Facebook แม้จะไม่มีอิทธิพลต่อการสร้างเพลงฮิตมากมาย แต่ก็เป็นช่องทางหนึ่งที่ขาดไม่ได้ในการแจ้งข่าวสารกับประชาสังคมออนไลน์

Twitter ฉาบฉวยโฉบเฉี่ยวและปั้นกระแสให้ฮอตฮิตได้ในชั่วข้ามคืนเหมือนหลับตาฝันไป

แน่นอนสตรีมมิงดนตรีโดยตรงอย่าง Spotify/ JOOX / Apple Music / Tidal ก็คือเส้นเลือดหลักอยู่แล้วในเทรนด์การฟังเพลงของคนยุคนี้และขยายออกไปทุกเพศวัยและช่วงอายุ

T-Pop ซึ่งมีทั้งเวที T-Pop Stage และ TOTY Music Awards โดยมีฮับศูนย์รวมอยู่ที่ แอพพลิเคชันแฟนคลับเพลงพ๊อพไทย T-Pop เป็นจุดศูนย์กลางทั้งหมด ได้นำเทรนด์ต่างๆ ของแพลตฟอร์มโซเชียล มีเดีย หรือประชาสังคออนไลน์ และสตรีมมิงดนตรี มาขับเคลื่อนวงการเพลงไทยในเชิงพาณิชย์อย่างเต็มที่ และกำลังเปิดหน้าใหม่ของอุตสาหกรรมและวงการเพลงไทยเชิงพาณิชย์ศิลป์อย่างน่าสนใจ ในการนำพาเพลงไทยยอดนิยมไปสู่มิติใหม่อย่างที่ไม่เคยมีมาก่อนต่อเนื่อง 2 ปีเต็มแล้ว

ในปี 2020 ก่อนเกิดวิกฤตโควิด-19 ระบาด มูลค่าอุตสาหกรรมดนตรีในประเทศไทยอยู่ที่ 1,400 ล้านบาท เติบโตเฉลี่ย 6.5% ต่อปี แบ่งออกเป็น 3 กลุ่มคือ ค่ายเพลงขนาดใหญ่, ค่ายขนาดกลาง และขนาดเล็ก ตามด้วยศิลปินอิสระ

การเปิดตัวของ T-Pop จึงดูเหมือนการพลิกวิกฤตให้เป็นโอกาสในการนำเอาวิถีการฟังเพลงแบบใหม่ขึ้นมาเป็นดัชนีและมาตรฐานชี้วัดของความนิยมต่อบทเพลงและคณะดนตรีต่างๆที่ทำเพลงออกมาผ่านผู้ฟังในการสตรีมมิง ออนไลน์ และผู้ในการดูวิดีโอ สตรีมมิง

แอพพลิเคชัน T-Pop ได้สร้างศูนย์รวมเพลงพ๊อพยอดนิยมของไทยในทุกแบบทุกประเภทไว้ รวมถึง T-Pop Stage ที่เปิดเวทีแสดงสดให้นักร้องและคณะดนตรีท่อยู่ในกระแสการฟังเพลงออนไลน์ดิจิทัลได้มีพื้นที่ของการแสดงออก ซึ่งตรงกับการสนับสนุนวงการเพลงอย่างแท้จริงคือ คนดูต้องได้การแสดงสดของนักร้องและคณะดนตรี นอกจากการฟังผ่านงานจากสตูดิโอหรือในอัลบัม เพื่อพิสูจน์ว่า เป็นของจริงในการเล่นดนตรีและร้องเพลง

T-Pop Stage ทำหน้าที่นี้ได้เป็นอย่างดี ทดแทนการสูญหายไปหรือความนิยมของฟรีคอนเสิร์ตในโลกของฟรีทีวีทุกวันเสาร์และอาทิตย์ในโลกดนตรี 2.0 และดูเหมือนจะกลายเป็นเทรนด์ เซ็ตเตอร์ ที่ทุกนักร้องและคณะดนตรีที่ออกงานเพลงใหม่มาอยากจะมาเล่นสดบนเวทีแห่งนี้

ในส่วนที่มีพลังและช่วยขับเคลื่อนเพลงพ๊อพไทยทั้งในเชิงยอดนิยม ผนวกกับการประเมินเชิงคุณภาพและคุณค่าที่แสดงถึงพัฒนาการของนักร้องและคณะดนตรีของไทย นั่นคือ รางวัลดนตรี TOTY หรือ T-POP OF THE YEAR ผ่าน TOTY Music Awards ซึ่งจัดติดต่อกันเป็นปีที่ 2 แล้ว

ทั้งหมดแสดงให้เห็นถึงกระบวนการทำงานแบบครบวงจรในอุตสาหกรรมเพลงไทยที่จะเป็นตัวแสดงศักยภาพอันแท้จริงของ T-Pop เพลงพ๊อพไทยว่าก้าวหน้าไปแค่ไหนในแต่ละปี

TOTY Music Awards แบ่งเป็น 2 ส่วน คือ [POPULAR]  MUSIC OF THE YEAR ซึ่งมีการใช้เกณฑ์รางวัล 3 ส่วนคือ แอปพลิเคชัน T-Pop 50% วิดีโอ สตรีมมิง 30 % และมิวสิค สตรีมมิง 20 % กับ T-Pop Of the Year [รางวัลจากคณะกรรมการ] ซึ่งไม่มีรางวัลทางดนตรีรางวัลไหนในประเทศทำมาก่อนคือ ส่วนแรกวัดจากความนิยมผ่านแพลตฟอร์มสตรีมมิงและดซเชียลมีเดีย ทั้งคนดูและคนฟัง ส่วนที่ 2 เป็นรางวัลจากการพิจารณาผ่านผู้ทรงคุณวุฒิและผู้ทำงานด้านสื่อมวลชนดนตรีของไทยมาประเมินคุณค่าและคุณภาพของเพลงในแต่ละปี

รางวัลที่ออกมาในปี 2021 ก็เป็นบทพิสูจน์หนึ่งที่ได้รับเสียงตอบรับเป็นอย่างดีในการยอมรับทั้งฝ่ายคนฟังด้านยอดนิยม และสายคนฟังเพลงเชิงคุณภาพที่อยากเห็นพัฒนาการของเพลงพ๊อพไทยอีกสายทางหนึ่งด้วย ดังที่ ฮิวโก-จุลจักร จักรพงษ์ ที่ได้รับรางวัลศิลปินเดี่ยว จากการพิจารณาของคณะกรรมการในเชิงคุณภาพและคุณค่าของงาน ถึงกับพูดบนเวที TOTY Music Awards 2021 หลังขึ้นรับรางวัลว่า นอกจากรางวัลยอดนิยมที่มอบให้กับเพลงฮิต แต่ TOTY ยังให้รางวัลคนที่สร้างสรรค์งานเชิงคุณค่าด้วย ไม่เช่นนั้นเขาไม่มีวันหรือมีโอกาสได้มายืนบนเวทีนี้

เพราะฉะนั้น ดุลยภาพของ TOTY Music Awards จึงเป็นรางวัลที่รอบด้านทั้งประเมินจากความยอดนิยมของเพลงในแต่ละปีแล้ว ยังมีการประเมินจากคุณภาพและคุณค่าของเพลงและดนตรีที่มีการวิวัฒน์หรือพัฒนการในแตละปีอีกด้วย นอกจากมีเวทีให้แสดงสดเพื่อโชว์ความสามารถบน T-Pop Stage ทุกสัปดาห์แล้วการประมวลผลประจำปีผ่านรางวัลจึงเป็นผลดีต่องวงการเพลงไทยเป็นอย่างยิ่ง และคาดหมายว่าจะหลายเป็นรางวัลหลักอันดับ 1 ของเมืองไทยต่อไป เมื่อดูจากกระบวนการทำงานที่มีทั้งด้านยอดนิยมและประเมินคุณภาพและคุณค่าที่เดินไปด้วยกัน

ปีนี้เมื่อดูจากรายชื่อรอบสุดท้าย TOTY Music Awards 2022 ทั้งสาย POPULAR และคณะกรรมการแล้วก็สามารถเห็นภาพรวมทั้งหมดของเพลงพ๊อพไทยได้กระจ่างและชัดเจนเป็นอย่างยิ่งว่า เครือข่ายอดีตยักษ์ใหญ่ขงอวงการเพลงพ๊อพไทยอย่าง GMM แกรมมี ยังครองตลาดเพลงผ่านบริษัทลูกอย่าง Genie Records กับGene Lab

ในส่วนของค่ายเพลงอิสระสายฮิพฮอพก็หนีไม่พ้นค่าย YUPP! ซึ่งสามารถบุกตลาดเพลงนอกประเทศสร้างกระแสฮิพฮอพไทยได้อีกส่วนหนึ่งด้วย

ทิศทางของเกิร์ลกรุ๊ปและบอยแบนด์ ไอดอล ก็ยังมีกระแสอย่างต่อเนื่องและชัดเจนว่า เป็นกระแสหลักของวัยรุ่นยุคนี้อย่างไม่เสื่อมคลายผ่านฮิพฮอพและบับเบิลกัม-พ๊อพแด๊นซ์

นอกจากนี้นักร้องและคณะดนตรีอิสระเล็กๆ ได้ไปไกลกว่าภูมิทัศน์คนฟังเพลงกระแสหลักในประเทศไทยไปเรียบร้อยแล้ว  โด่งดังในเอเชีย และนานาชาติอย่าง ภูมิ วิภูริศ (Phum Viphurit) ไฮบ์ส (HYBS) และมิลลี (Milli) ได้กลายเป็นนักร้องและคณะดนตรีที่ถูกเชิญไปแสดงในเทศกาลดนตรีต่างๆ ทั่วโลก ซึ่งแสดงให้เห็นพลังและศักยภาพของ T-Pop ในประเภทดนตรี Global ที่กำลังแทรกซึมไปอย่างช้าๆ ไม่หวือหวามากนัก

ความหลากหลายและความสามารถในการสร้างสรรค์ของนักร้องและคณะดนตรีที่เชิงพาณิชย์ศิลป์ของไทยมีมากขึ้น ทั้งที่มีเพลงออกมามากมายถึงครึ่งหมื่นเพลงในปีหนึ่ง ในปริมาณนั้นมีงานคุณภาพที่น่าสนใจอยู่ในทุกระดับที่จะช่วยขับเคลื่อน T-Pop ไทยให้เป็นที่สนใจ ไม่เพียงแต่คนฟังและคนดูคนไทย แต่ศักยภาพโดยรวมน่าจะไปสู่ตลาดเพลงนานาชาติผ่านมิวสิค สตรีม และวิดีโอสตรีมมิง

หากจะเอาคำว่า ซอฟต์ พาวเวอร์ (Soft Power) มาจับ T-Pop ที่กำลังทำการขับเคลื่อนเศรษฐกิจด้วยเทคโนโลยี ความคิดสร้างสรรค์ และนวัตกรรม ซึ่งคาดว่า ผลจากการเปลี่ยนแปลงนี้ น่าจะส่งผลให้เกิดการเปลี่ยนแปลงหลายประการในวงการเพลง  ทั้งบริษัทผู้ผลิต ผู้ปฏิบัติงาน และพฤติกรรมผู้บริโภค รวมถึงการข้ามอุตสาหกรรมเพลงไปสู่งานอื่นในยุคปัจจุบันด้วย

เพราะอุตสาหกรรมเนื้อหาเชิงสร้างสรรค์ (Creative Content) เป็นซอฟต์ พาวเวอร์ ในการใช้ Emotional Value เพื่อเพิ่ม Economic Value ให้ทุกอุตสาหกรรม การพัฒนา T-Pop Stage รายการแสดงดนตรีรูปแบบใหม่ รวมถึงแอปพลิเคชัน T-Pop เพื่อช่วยกระตุ้นการรับรู้ และเป็นช่องทางใหม่ในการนำเสนอผลงานเพลงของศิลปินจากค่ายเล็ก, ค่ายใหญ่ รวมถึงศิลปินอิสระ ทำให้อุตสาหกรรมเพลงไทยสามารถก้าวข้ามเปลี่ยนผ่านสู่ยุคใหม่หรือดิจิทัลได้ ทั้งในมุมมองที่เพลงเป็นเศรษฐกิจสร้างสรรค์อันเกิดจากความเข้าใจอย่างถ่องแท้ถึงพัฒนาการของเทคโนโลยีที่ส่งผลให้อุตสาหกรรมเพลงเปลี่ยนแปลง รวมถึงการแข่งขันในตลาดเพลงโลกที่ไม่มีข้อจำกัดทางช่องทางการนำเสนออีกต่อไป ซึ่งเป็นการเน้นขับเคลื่อนเศรษฐกิจด้วยเทคโนโลยี ความคิดสร้างสรรค์ และนวัตกรรมผ่านวงการเพลงไทยยอดนิยม

การยกระดับวงการเพลงไทยผ่าน T-Pop ในระยะเวลา 2 ปีที่ผ่านมา หลังวิกฤติโควิด-19 ผ่าน เริ่มเห็นภาพเปลี่ยนผ่านที่ชัดเจน T-Pop จะเป็นส่วนหนึ่งใน T-Wave ที่ช่วยพาวัฒนธรรมกลืนกลาย (Soft Power) ส่งออกขายทั่วโลกได้หรือไม่?

ปีที่ 2 ของ T-Pop มีศักยภาพที่เห็นเด่นชัดผ่านเวที T-Pop Stage และ TOTY Music Awards ว่า เข้มข้นและพร้อมเป็นฮับหรือศูนย์รวมความสนใจทั้งหมดของดนตรีไทยยอดนิยมเชิงพาณิชย์ศิลป์ให้ปรากฏต่อผู้ฟังผู้ชมเพลงคนไทยและทั้งโลกในอนาคตอันใกล้นี้