‘รายากับมังกรตัวสุดท้าย’ แอนิเมชั่นที่เปิดพื้นที่ของชาวอาเซียนในจักรวาลดิสนีย์

 เมื่อยังเล็ก เด็กผู้หญิงหลายคนอาจมีคำตอบเรื่องอาชีพในอนาคตว่าอยากเป็นเจ้าหญิงดิสนีย์ ชุดเจ้าหญิงที่หลายคนมีประกอบเป็นเซ็ตด้วยเสื้อผ้าสีหวาน เครื่องประดับ มงกุฏ และวิกผมสีต่าง ๆ เราฝันอยากเป็นเจ้าหญิงที่อยู่ในปราสาทมียอดพุ่งแหลม ต่างกับบ้านหลังคาจั่วของเรา ดูแล้วตื่นตาตื่นใจแต่ช่างไกลตัว และถ้ามีใครพูดว่าดิสนีย์จะมีตัวละครเจ้าหญิงไทยคงเป็นเรื่องไกลเกินฝัน แต่วันนี้ ‘รายากับมังกรตัวสุดท้าย’ สร้างความอบอุ่นคุ้นเคยให้เราเมื่อได้ชม สถาปัตยกรรม ลายผ้า อาหาร วัฒนธรรม หรือแม้แต่ชื่อตัวละครที่มีหลายชื่อที่คุ้นหู สร้างความรู้สึกเหมือนได้กินอาหารไทยเมื่อไปไกลบ้าน ไม่ใช่ไทยแท้ แต่เราสัมผัสได้ถึงรสชาติของบ้านเกิดที่อยู่ในนั้นอย่างชัดเจน

Walt Disney Studios

‘รายากับมังกรตัวสุดท้าย’ เป็นเรื่องราวของ  ‘รายา’ เจ้าหญิงนักรบจากเผ่าหัวใจ ที่ออกตามหา ‘ซีซู’ มังกรตัวสุดท้ายในตำนาน เพื่อที่จะกอบกู้เมืองและปราบปีศาจดรูนที่ทำให้ทุกคนกลายเป็นหิน แต่การที่ภารกิจจะสำเร็จได้ เธอต้องออกตามล่าชิ้นส่วนของมณีมังกรจากทุกเผ่าเพื่อรวมให้เป็นหนึ่งเดียว หากทำได้ปีศาจจะสลายไปและทุกเผ่าอาจจะรวมตัวกลับมาเป็นดินแดนคูมันตราได้อีกครั้ง แต่รายาจะฝ่ากำพงในใจของตัวเองและเรียนรู้ที่จะไว้ใจศัตรูต่างเมืองที่เคยทรยศเธอได้อย่างไรเราต้องไปดูในเรื่อง

Walt Disney Studios

รายา เป็นแอนิเมชั่นที่ได้รับแรงบันดาลใจจากวัฒนธรรมเอเซียตะวันออกเฉียงใต้ แต่อะไรคือแรงดึงดูดที่พาให้ดิสนีย์อยากผลิตหนังที่ได้แรงบันดาลใจมาจาก ประเทศเล็ก ๆ ที่ประชากรในแต่ละประเทศอยู่เพียงหลักสิบหลักร้อยล้านคน ต่างกับที่เคยพยายามบุกตลาดจีนที่มีประชากรอยู่หลักพันล้านด้วยมู่หลาน?

คำตอบน่าจะเป็นตัวเลขประชากรกว่า 670 ล้านคนทั่วเอเซียตะวันออกเฉียงใต้ ‘รายากับมังกรตัวสุดท้าย’ จึงเป็นแอนิเมชั่นที่ไม่ได้แรงบันดาลใจจากประเทศใดประเทศหนึ่ง แต่เป็นตัวแทนของประชากรทั้งภูมิภาค นอกจากนี้ยังเป็นการนำร่องการมาของดิสนีย์พลัส บริการสตรีมมิ่งที่กำลังจะเข้ามาเปิดบริการในภูมิภาคของเราในอนาคตอันใกล้นี้ เสมือนเป็นจดหมายผูกมิตรจากดิสนีย์ว่าตลาดเอเซียตะวันออกเฉียงใต้มีพื้นที่ในจักรวาลของดิสนีย์เช่นกัน

Walt Disney Studios

ความฉลาดของดิสนีย์และทีมงานคือการผสมเอาวัฒนธรรมเข้าไว้ด้วยกันอย่างลงตัว ไม่ได้เนียนเป็นเนื้อเดียวจนแยกกันไม่ออกและกลายเป็นการเหมารวม แต่ทำให้คนดูสนุกกับการค้นหาวัฒนธรรมของตัวเองที่ซ่อนอยู่ในแอนิเมชั่น เหมือนเราที่ตื่นเต้นเล็กๆ ทุกครั้งที่ได้ยินชื่อ เบญจา น้อย ตุ๊กตุ๊ก ปรานี เห็นตัวละครกินของที่เราคุ้น ๆ กันตามตลาด สถาปัตยกรรมคล้ายคลึงบ้านเมืองของตัว แต่ขณะเดียวกันก็ชี้ได้ไม่ชัดว่าตัวร้ายหรือนางเอกมาจากประเทศไหนให้ใครรู้สึกระคายใจ ทุกอย่างที่ใส่เข้าไปค้นคว้ามาอย่างดีจากผู้เชี่ยวชาญ เลือกแล้วอย่างระมัดระวังและให้เกียรติกันอย่างเต็มที่

Walt Disney Studios

เห็นได้ชัดเจนจากการโปรโมต และการคัดเลือกทีมงานที่มาอยู่เบื้องหลัง ถึงแม้นักแสดงส่วนใหญ่ที่ให้เสียงพากย์จะเป็นชาวอเมริกันและอังกฤษ เชื้อสาย จีน ฮ่องกง และเกาหลี ที่มีชื่อเสียงอยู่แล้วในวงการ มีเพียงนักแสดงเชื้อสายเวียดนามสองคนเท่านั้น แต่ทีมงานเบื้องหลังทีมาจากหลายประเทศในภูมิภาคนี้ก็ถูกนำออกมาโปรโมตในประเทศบ้านเกิดอย่างเต็มที่เช่นกัน อย่าง ‘อะเดล ลิม’ และ ‘กี เหงียน’ ผู้เขียนบทชาวมาเลเซียและเวียดนาม หรือ ‘ฝน วีรสุนทร’ Head of Story จากประเทศไทย และการใช้กล่าวว่านักแสดงไทยอย่าง ‘ญาญ่า อุรัศยา’ เป็นหนึ่งในแรงบันดาลใจการสร้างตัวละครขึ้นมาเป็นต้น สิ่งเหล่านี้สร้างพื้นที่ให้คนดูจากชาติต่างๆ ในแอนิเมชั่นเรื่องนี้ เน้นย้ำความเป็นพหุวัฒนธรรม ไม่แพ้กับเนื้อเรื่องและภาพที่เคลื่อนไหวอยู่ตรงหน้าเรา

Walt Disney Studios

ด้านเนื้อเรื่อง แม้จะมีความเป็นสูตรสำเร็จสไตล์ดิสนีย์แต่ก็นำเอาข้อปัญหาที่เกิดขึ้นจริงอย่างการไม่ไว้ใจกันระหว่าประเทศเพื่อนบ้าน เพราะอดีตที่เคยขัดแย้งกัน การมองชาติพันธุ์ต่างๆ อย่างเหมารวม เหมือนที่รายามองเผ่าต่างๆ ผ่านทัศนคติที่ถูกหลอมมาจากอดีตมาใส่ไว้ ให้เราได้ฉุกคิดว่าแม้เราจะอยู่รวมกัน แต่น้อยครั้งที่เราจะรู้สึกว่าเราเป็นหนึ่งเดียวกัน พร้อมกับชี้ให้เราเห็นความงามของความเหมือนในความต่าง ที่เราอาจจะลืมไปแล้วหรือไม่ได้คิดถึงมัน

Walt Disney Studios

‘รายากับมังกรตัวสุดท้าย’ จึงไม่เพียงแต่ทำให้เรารู้สึกว่าเรามีจุดยืนในจักรวาลดิสนีย์เท่านั้นแต่พาทำให้เรารู้สึกเหมือนได้เดินเข้าไปใกล้เพื่อนบ้านอาเซียนของเรามากขึ้น ราวกับว่าได้ยืนเคียงข้าง ถือเสี้ยวของมณีมังกรและนำมารวมกันเป็นหนึ่งในภาพยนตร์เรื่องนี้ด้วยกัน

Walt Disney Studios