เมื่อวันอังคารที่ 9 พ.ย. 2564 ที่ผ่านมา สถานเอกอัครราชทูตฝรั่งเศสประจำประเทศไทย ได้จัดงานแถลงข่าวเปิดตัวงาน Galleries’ Nights 2021 : “Art is the Solution” ครั้งที่ 8 อย่างเป็นทางการ ณ ทำเนียบเอกอัคราชทูตฝรั่งเศส

“งานนี้เหมือนจะเป็นอีเวนท์แรกที่เราก้าวสู่วิถีชีวิตแบบใหม่ทางวัฒนธรรม ขอบคุณทุกท่าน สปอนเซอร์ทุกคน และแกลอรีที่ร่วมงาน สถานทูตเองตอนนี้ก็มีแผนที่จะทำให้พื้นที่ของสถานทูตกลายเป็นพื้นที่ทางวัฒนธรรม เหมือนเป็นแกลอรีแห่งหนึ่งที่จะเกิดขึ้นในปีหน้า” ติเยรี มาธู เอกอัครราชทูตฝรั่งเศสประจำประเทศไทยกล่าวระหว่างเปิดงานสรุปใจความสำคัญของงานดังกล่าวไว้

งานแกลอรีไนท์ เป็นส่วนหนึ่งของโครงการทางวัฒนธรรม La Fete ของสถานทูตฝรั่งเศสประจำประเทศไทยซึ่งจัดขึ้นทุกปี ปีนี้จัดขึ้นในธีม “Art is the Solution” โดยจะมีขึ้นตลอด 2 คืน 26-27 พฤศจิกายน 2564 ในกรุงเทพมหานคร และ 3-4 ธันวาคม 2564 ที่บางแสน รวมแกลอรีกว่า 70 แห่งทั่วพื้นที่ เข้าฟรีทั้งหมดและมีรถรับส่ง!

ตีแยรี เบย์ล ผู้ช่วยทูตฝ่ายวัฒนธรรม อดีตผู้สื่อข่าว France Cultrue แชร์กับผู้สื่อข่าว workpointTODAY ว่าสำหรับเขาแล้ว “Art is the Solution” หมายถึงความหวังของทั้งศิลปิน แกลอรี ผู้ชม ที่จะกลับมาพยายามสร้างความมีชีวิตชีวาใหม่อีกครั้ง สร้างโลกใหม่ขึ้นมาอีกครั้ง “มันทะเยอทะยานแต่เราก็เลือกสิ่งนี้เป็นหัวข้อหลัก” เขาระบุ

ฟื้นฟูวงการศิลปะไทยหลังโควิด-19

ในช่วงโควิด-19 ที่ผ่านมา วงการศิลปะทั่วโลกต้องหยุดชะงัก หอศิลปวัฒนธรรมกรุงเทพมหานครเองก็ปิดเป็นเวลาหลายเดือน ตีแยรีบอกกับเราว่าที่ฝรั่งเศสก็ไม่แพ้กัน

“ที่ฝรั่งเศสตั้งแต่มีโควิด-19 มาวงการศิลปะก็แย่มากเหมือนกัน ปี 2020-2021 ตอนนี้ด้วยการระดมฉีดวัคซีนก็ดีขึ้นบ้าง หลายอย่างเปิดแล้ว ไม่ว่าจะเป็นแกลอรี พิพิธภัณฑ์  คอนเสิร์ต โรงภาพยนตร์ ยากลำบากมากเลยทีเดียว แต่ในขณะเดียวกัน ศิลปินหลาย ๆ ท่านก็เริ่มคิดค้นหาวิธีใหม่ในการแสดงงานศิลปะ และมีตลาดใหม่ มันประหลาดดีเหมือนกัน พอคุณสร้างงานมาก็สามารถขายทำเงินได้มากโดยใช้ภาพเล็ก ๆ แค่นี้ ดังนั้นเส้นทางใหม่สำหรับศิลปะก็เกิดขึ้นด้วยเหมือนกัน ไม่รู้ว่าจะนำไปสู่ทิศทางบวกหรือลบ” ตีแยรีแบ่งปันมุมมอง ขณะที่ตลอดงานแถลงข่าวเราได้ยินเกี่ยวกับโควิด-19 และวงการศิลปะเป็นระยะ

อีกหนึ่งรายที่แชร์มุมมองนี้แก่เราคือ ‘เอลิสซา แอคเกอร์’ ศิลปินชาวอเมริกันที่อยู่ในกรุงเทพฯ ตลอดหลายปีที่ผ่านมา เธอสะท้อนว่า “ช่วงโควิด-19 ที่ผ่านมาวงการศิลปะเงียบหงอยมาก พื้นที่ต่าง ๆ ปิดกันหมด แต่ตอนนี้เราก็เห็นเริ่มเปิดไฟกันใหม่อีกครั้งแล้วซึ่งน่าตื่นเต้นที่จะได้เห็นศิลปินเด็ก ๆ หน้าใหม่ ๆ ออกโลดแล่นอีกครั้ง เพราะคนในวงการเราทำงานใหม่ ๆ มาตลอด 2 ปีนี้แต่ไม่มีโอกาสได้โชว์นี่ก็เลยเป็นช่วงเวลาที่ดีมากที่ได้เชื่อมต่อกับทุกคนอีกครั้ง”

ในงานแกลอรีไนท์นี้เธอคาดหวังว่างานศิลปะของเธอจะไม่เพียงแต่ชุบชีวิตวงการศิลปะ แต่ยังหวังว่าจะชุบชีวิตชุมชนที่อยู่แวดล้อมการจัดแสดงด้วย

“งานที่จะแสดงในแกลอรีไนท์จะทำในร้านส้มตำในซอนคอนแวนต์ ปกติเวลาที่เราทำงานนอกแกลอรีเราจะทำงานในชุมนุมใดชุมนุมนึง เหมือนเป็นการท้าทายว่าอะไรคือพื้นที่สำหรับงานศิลปะ งานนี้ยิ่งท้าทายไปอีกขึ้นหนึ่งเพราะส่วนหนึ่งของมันจะอยู่ในพื้นที่ออนไลน์ ส่วนพื้นที่เชิงกายภาพจะถูกใช้เพื่อโปรโมทงานออนไลน์เสียเป็นส่วนใหญ่ ซึ่งทั้งหมดนี้จะผสานรวมกับชุมชนซอยคอนแวนต์และเราหวังว่าจะช่วยพื้นที่นี้ฟื้นฟูตัวเองขึ้นมาได้หลังสถานการณ์โควิด-19 เช่น งานหนึ่งในงานของเราจะเป็นการสร้าง NFT ร่วมกับชุมชนและหาเงินให้เขาโดยผสานตัวชุมชนเข้ากับงานของเรา ส่วนศิลปินอีกคนนึงก็จะทำงานร่วมกับเสียงเพลงในซอยคอนแวนต์ ร้านส้มตำจะแปรสภาพเป็นสเปซที่นำเอาชุมชนมาไว้ด้วยกันและบอกเล่าเรื่องราวที่ผ่านมาผ่านไปในทางที่สร้างสรรค” เธอแบ่งปัน สอดคล้องกับคำกล่าวของผู้ช่วยทูตฝรั่งเศสที่ระบุว่าศิลปินยุคหลังโควิด-19 เรียนรู้ที่จะอยู่กับสถานการณ์มากขึ้น

พื้นที่แห่งเสรีภาพ สลายกำแพงด้านพื้นที่และต้นทุนการเข้าถึง

งานของเอลิสซาท้าทายกฎเกณฑ์ของงานศิลป์เสมอ เธอเล่าว่าครั้งนี้ก็เช่นกัน “งานที่ฉันทำอยู่จะเป็นงานร่วมกันในหมู่ผู้หญิง 5 คน เราจะทำงานศิลปะในพื้นที่นอกแกลอรี เหมือนเป็นการปฏิเสธกำแพงของโลกศิลปะ ทำลายโครงสร้างเดิมออกแล้วสร้างานศิลปะขึ้นมาใหม่และไม่ทำตามกฎที่มีการตั้งไว้”

ขณะที่โลกศิลปะในไทยถูกท้าทายอย่างใหญ่หลวงด้วยความเคลื่อนไหวของศิลปินคลื่นลูกใหม่ ช่วงปีที่ผ่านมาเต็มไปด้วยเพอร์ฟอร์แมนซ์อาร์ตในพื้นที่สาธารณะที่ได้มาด้วยการเข้ายึดท้องถนน หอศิลปฺถูกยึดเพื่อต่อต้านการเซนเซอร์งานศิลปะ ตีแยร์รีบอกว่า การเซ็นเซอร์เหล่านี้จะไม่ถูกพบในงานของสถานเอกอัครราชทูตฝรั่งเศสแน่นอน

“เราให้เสรีภาพแก่ศิลปินทุกอย่างเลยให้ใช้เสรีภาพในการแสดงออกได้อย่างเต็มที่ โดยไม่เซ็นเซอร์ เราเปิดพื้นที่ในแกลอรีและอทางสถานทูตฝรั่งเศสจะช่วยเรื่องการสื่อสาร เรื่องการเดินทาง สำหรับเราอีเวนท์นี้เป็นประชาธิปไตยมาก คนเข้าถึงได้ฟรี เพราะเรื่องนี้สำคัญเนื่องจากสถานการณ์รอบโลกนี้ทำให้เราคิดว่าสำคัญเข้าไปอีกที่ต้องให้พื้นที่คนในการแสดงออก” อดีตสื่อมวลชนหนังสือพิมพ์ทางวัฒนธรรมหัวใหญ่ของฝรั่งเศสกล่าวถึงงานแสดงศิลปะขนาดใหญ่ครั้งนี้

เราให้เขายกตัวอย่างงานที่จะเห็นได้จากการแสดงศิลปะนี้

“ตัวอย่างคร่าว ๆ จะโปรแกรมของแกลอรีที่เรามีได้แก่ เรื่องความทรงจำ มรดก สงครามเย็น โรคระบาด ความงาม ซูเปอร์ฮีโร เทคโนโลยี วิทยาศาสตร์ Holy Spirit การเมือง การเหยียดสีผิว ความโหดร้ายของตำรวจ สัตว์ประหลาด ธรรมชาติ ความเปราะบาง ภัยพิบัติที่มาจากน้ำมือมนุษย์ โลกแตก ศิลปะบนหาดทราย เป็นต้น”

ครั้งแรกของบางแสน : จุดเริ่มต้นของคอมมิวนิตี้ศิลปะใหม่

นอกเหนือไปจากกรุงเทพ แกลอรีไนท์ครั้งนี้ยังจะจัดขึ้นที่บางแสน เมืองตากอากาศริมทะเล จ.ชลบุรีอีกด้วย โดยความร่วมมือของคณะต่าง ๆ จากมหาวิทยาลัยบูรพา ศิลปกรรม ศาสตร์ มหาวิทยาลัยบูรพา

“เราจัดนิทรรศการศิลปะในพื้นที่ร้านกาแฟ Artspace และในพื้นที่สาธารณะ ซึ่งก็จะมีทั้งดนตรีและการแสดง และกิจกรรมศิลปะ ซึ่งศิลปินบางท่านจะเสนอรูปแบบ Hide and Seek ก็คือตามหาผลงานศิลปะ เจอก็เอาไปเลยหยิบไปเลยก็มี หรือ Photowalk ที่ร่วมมือกับ FimeHouse mบางแสน จะมี workshop สอนคนถ่ายภาพใน Film มี workshop กัน เดินถือกล้องออกไปถ่ายรูป กลับมาล้างฟิล์มและอัดภาพได้เลย กิจกรรมก็จะหลากหลายตัวนิทรรศการเอง ในหอศิลป์ของมหาวิทยาลัย ในร้านกาแฟต่าง ๆ ที่จะจัด ปรับให้เป็นรูปแบบของพื้นที่แกลอรีชั่วคราวในจำนวน 22 แห่ง” มาริสา พันธรักษ์ราชเดช อาจารย์ประจำคณะศิลปกรรมศาสตร์ระบุ

ด้านการแสดงงานดนตรี อ.คณพศ วิรัตนชัย อาจารย์ประจำสาขาศิลปะการแสดงคณะดนตรีและการแสดงชี้ว่า ระหว่าง 2 คืนนี้จะมีการแสดงดนตรีเป็น Performing Arts โดยอาจารย์และนักศึกษาจากมหาวิทยาลัยบูรพาหลายจุด โดยเฉพาะจุดที่มีการแสดง Installation Arts รูปบันไดสีแดงในชายหาดบางแสนอยูาแล้ว การแสดงจะเป็น Physical Dance ทำให้สามารถดูร่างกายที่เล่าเรื่องได้ร่วมกับการฟัง

” ในบางแสนเราแทบไม่มีแกลอรีเลย ถ้าเลยไปนิดนึงพัทยาจะเยอะมาก ไอเดียที่เกิดขึ้นคือบางแสนเรามีอัตลักษณ์อย่างหนึ่งคือร้านกาแฟเยอะ ร้านกาแฟสวย ๆ มีคนมาเที่ยวเยอะ จึงเกิดแนวคิดว่าถ้าสามารถนำงานของศิลปินมาแสดงได้ ผมคิดว่าพื้นที่ก็จะเปลี่ยนรูปร่าง เปลี่ยนรูปแบบออกไปได้ ทำให้น่าสนใจขึ้น และบางแสนจะมีศิลปินมาอยู่เยอะแต่มาคล้ายกับเป็นที่ทำงาน แต่การมาแสดงงาน มาทำพื้นที่ศิลปะในบางแสนนี่ยังน้อยอยู่ งานนี้ก็อาจจะทำใหพื้นที่มันตึกคักขึ้นมา มีคนข้างนอกเข้ามาขอร่วมอยู่เยอะ คิดว่าน่าจะตึกตักขึ้นในปีต่อ ๆ ไป” รศ.ปิติวรรธน์ สมไทย เพิ่มเติม ก่อน อ.มาริสาจะเพิ่มเติมว่าหลังจากนี้ที่บางแสนจะมีโปรเจคงานศิลปะต่อยอดอีก 2 งาน ได้แก่ งาน Art for All โดย อิม-อวิกา สมัครสมาน งาน Art for the environment , Art for the Ocean และงาน Portrait of Bang Saen โดยตะวัน วัตุยา ซึ่งเธอหวังว่าการตื่นตัวของชุมชนบางแสนเองหรือบริเวณปริมณฑลไม่ว่าจะเป็นกรุงเทพหรือพัทยาหากได้เห็นมุมมองใหม่ ๆ ของ unseen บางแสนก็จะเริ่มต้นอะไรใหม่ ๆ ได้

โดยตลอดสองค่ำคืนที่บางแสน มีรถมินิชัตเติ้ลบัสของมหาวิทยาลัยบูรพาบริการพาคุณขึ้น-ลงฟรี คล้ายกับที่กรุงเทพมีรถตุ๊กตุ๊กรับส่ง

ข้อมูลอื่น ๆ 

1. 26 พฤศจิกายน — สีลม/ สาทร/ ริมแม่นําเจ้าพระยา
2. 27 พฤศจิกายน — สุขุมวิท/ ปทุมวัน
3. 3-4 ธันวาคม — บางแสน จ.ชลบุรี

ผู้ที่สนใจสามารถค้นหาสถานที่ ข้อมูลแกลเลอรี่และกิจกรรมต่างๆได้ที่ :

1. www.galleriesnights.com
2. galleries’ nights 2021 : “Art is the Solution”
3. Facebook : La Fête —- Instagram : @lafete.th