อิหร่านยอมกลับโต๊ะเจรจารื้อฟื้นข้อตกลงนิวเคลียร์ แลกยกเลิกมาตรการคว่ำบาตร

อิหร่านหวนสู่โต๊ะเจรจารื้อฟื้นข้อตกลงนิวเคลียร์ปี 2015 ยอมร่วมประชุมกับ 6 ชาติมหาอำนาจที่เวียนนา 29 พ.ย. นี้

วันที่ 4 พ.ย. 2564 สำนักข่าวต่างประเทศรายงานว่า นายอาลี บาเกรี กานี รัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงต่างประเทศและผู้นำการเจรจาด้านนิวเคลียร์ของอิหร่าน เปิดเผยว่า อิหร่านตกลงจะเข้าร่วมการเจรจาเพื่อรื้อฟื้นข้อตกลงนิวเคลียร์ ที่รู้จักกันในชื่อ ‘แผนปฏิบัติการร่วมที่ครอบคลุม (Joint Comprehensive Plan for Action) หรือ JCPOA กับ 6 ชาติมหาอำนาจ ซึ่งจะมีขึ้นที่กรุงเวียนนา ประเทศออสเตรีย ในวันที่ 29 พ.ย. นี้ หลังหารือทางโทรศัพท์กับเอนริก โมรา ผู้แทนพิเศษของสหภาพยุโรป (EU) ซึ่งทำหน้าที่เป็นตัวกลางในการไกล่เกลี่ย

นายบาเกรี กานี ระบุในทวิตเตอร์ว่า “เราตกลงที่จะการเริ่มเจรจาโดยมีเป้าหมายเพื่อยกเลิกการคว่ำบาตรที่ผิดกฎหมายและไร้มนุษยธรรม ในวันที่ 29 พ.ย. ที่กรุงเวียนนา”

ความเคลื่อนไหวล่าสุดนี้มีขึ้นหลังจาที่การเจรจาเพื่อรื้อฟื้นข้อตกลงนิวเคลียร์อิหร่านได้หยุดชะงักลงมาเป็นเวลากว่า 5 ตั้งแต่อิหร่านจัดการเลือกตั้งประธานาธิบดีและเปลี่ยนผ่านรัฐบาลใหม่

ทั้งนี้ ข้อตกลง JCPOA เป็นข้อตกลงที่อิหร่านทำไว้กับ 6 ชาติมหาอำนาจในปี 2015 โดยกำหนดให้อิหร่านจำกัดการเสริมสมรรถนะแร่ยูเรเนียม เพื่อแลกกับการยกเลิกการคว่ำบาตรทั่วโลก แต่ต่อมาในปี 2018 อดีตประธานาธิบดีโดนัลด์ ทรัมป์ ของสหรัฐฯ ได้ประกาศถอนตัวออกจากข้อตกลงดังกล่าว และกลับมาใช้มาตรการคว่ำบาตรอิหร่านอีกครั้ง นับตั้งแต่นั้นมาอิหร่านก็เริ่มฝ่าฝืนข้อตกลง กลับมาเสริมสมรรถนะแร่ยูเรเนียมและมีการกักตุนจนเกินขีดจำกัด

หลังจากประธานาธิบดีโจ ไบเดน เข้ารับตำแหน่ง สหรัฐฯ ได้แสดงเจตนารมณ์ว่าอาจจะกลับเข้าสู่ข้อตกลงนิวเคลียร์ และต้องการให้กลับมาเริ่มเจรจาอีกครั้ง ขณะที่อิหร่านได้ยื่นข้อเสนอว่าหนทางเดียวที่จะทำให้การเจรจาการเกิดขึ้น สหรัฐฯ จะต้องยกเลิกมาตรการลงโทษทั้งหมดเสียก่อน

ในเจรจาข้อตกลงนิวเคลียร์ระหว่างอิหร่านกับชาติมหาอำนาจที่ยังคงอยู่ในข้อตกลงได้แก่ จีน, รัสเซีย, เยอรมนี, ฝรั่งเศส และสหราชอาณาจักร รอบที่ 6 เมื่อเดือนมิ.ย. ที่ผ่านมา ซึ่งมีสหรัฐฯ เข้าร่วมการเจรจาด้วยทางอ้อม ทั้งสองฝ่ายยังคงไม่สามารถบรรลุข้อตกลงกันได้ หลังจากนั้นชาติตะวันตกก็ได้เรียกร้องให้อิหร่านกลับเข้าสู่โต๊ะเจรจาอีกครั้ง พร้อมกับการกดดันอย่างหนัก และเตือนว่าอิหร่านกำลังหลงทางออกจากข้อตกลงและเดินหน้าพัฒนาอาวุธนิวเคลียร์จนมากเกินขีดจำกัดที่กำหนด

หลังการเปิดเผยของผู้นำการเจรจานิวเคลียร์ของอิหร่าน สำนักนโยบายกิจการต่างประเทศของสหภาพยุโรปได้ออกมายืนยันถึงการเปิดโต๊ะเจรจา พร้อมระบุในแถลงการณ์ว่า “ผู้ร่วมเจรจาจะหารือกันต่อถึงโอกาสของความเป็นไปได้ที่สหรัฐฯ จะกลับเข้าสู่ข้อตกลง JCPOA และแนวทางที่จะรับประกันว่าทุกฝ่ายจะปฏิบัติตามข้อตกลงอย่างเต็มรูปแบบและมีประสิทธิภาพ” โดยนายโจเซฟ บอร์เรล ในนามหัวหน้านโยบายต่างประเทศของสหภาพยุโรป จะทำหน้าที่เป็นประธานการเจรจารอบนี้

ด้านนายเน็ด ไพรซ์ โฆษกกระทรวงต่างประเทศสหรัฐฯ กล่าวว่า “สหรัฐฯ หวังว่าการเจรจาจะสามารถคลี่คลายจุดที่มีการหารือกันค้างไว้ในการเจรจารอบที่ 6 ที่เวียนนา เมื่อเดือน มิ.ย. และเราคิดว่าจะสามารถบรรลุข้อตกลงได้อย่างรวดเร็ว หากผู้แทนเจรจาจากฝ่ายของอิหร่านมีความจริงจัง”

อย่างไรก็ตาม สำนักข่าวบีบีซีระบุว่า การเจรจาครั้งนี้อาจจะไม่สามารถดำเนินไปได้อย่างง่ายดาย เนื่องจากประธานาธิบดี อิบราฮิม ไรซี มีนโยบายสายแข็ง จึงคาดว่าจะใช้วิธีการที่แข็งกร้าวในการประชุมที่กำลังจะเกิดขึ้น