รีวิว ‘Collective’ สารคดีที่แสดงให้เห็นถึงพลังของสื่อมวลชน

เมื่อเหตุการณ์ไฟไหม้ในคลับ Collectiv กลางกรุงบูคาเรสต์ นำมาสู่การลากไส้การคอรัปชั่นในวงการสาธารณะสุขของโรมาเนีย และหนึ่งในผู้นำปรากฏการณ์นี้คือ สื่อมวลชน

‘Collective’ เป็นสารคดีจากประเทศโรมาเนียที่เข้าชิงสองรางวัลออสการ์ สาขาภาพยนตร์สารคดียอดเยี่ยมและสาขาภาพยนตร์นานาชาติยอดเยี่ยม

ตัวสารคดีบอกเล่าเรื่องราวของ กาตาลิน โตลอนตัน นักข่าวจาก Sport Gazette หนังสือพิมพ์ข่าวกีฬารายวัน ที่เปิดเผยเรื่องทุจริตของวงการสาธารณะสุขสุดเน่าเฟะของโรมาเนียที่ผุดขึ้นมาไม่หยุดหย่อน หลังจากเหตุการณ์ไฟไหม้ที่คลับ Collectiv ที่มีเสียชีวิต 27 คน บาดเจ็บกว่า 180 คน

กาตาลิน โตลอนตัน นักข่าวจาก Sport Gazette

แต่หลังจากนั้นมีคนเสียชีวิตในโรงพยาบาลอีก 37 คนเพราะติดเชื้อ กาตาลินและทีมจึงลงมือสือบสวนจนพบว่าน้ำยาฆ่าเชื้อที่ใช้ในโรงพยาบาลทั้งหมด มีความเข้มข้นน้อยกว่าที่กำหนดไว้ถึง 10 เท่า

นอกจากนี้โรงพยาบาลที่รักษายังไม่มีความพร้อมในการรักษาผู้ป่วยแผลไฟไหม้รุนแรง แต่รัฐบาลกลับปฏิเสธที่จะส่งต่อผู้ป่วยไปรักษาที่ประเทศใกล้เคียงที่มีความพร้อม เพราะไม่อยากจ่ายค่ารักษาและซุกทุกอย่างอยู่ใต้คำหลอกลวงและผลการตรวจสอบที่เลื่อนลอย

การเปิดโปงแบบกัดไม่ปล่อยของกาตาลิน ส่งผลให้ประชาชนออกมาประท้วง เรียกร้องการเปลี่ยนแปลง จนสุดท้ายรัฐมนตรีว่าการกระทรวงสาธารณสุข ต้องประกาศลาออกและมีการเลือกตั้งใหม่

มีคนในวงการการแพทย์ เจ้าหน้าที่รัฐ กล้าออกมาเปิดเผยข้อมูลการทุจริตเงินจำนวนมหาศาลกับกาตาลินอีกมากมาย เพราะหวังว่าจะหยุดวงจรนี้ได้

นอกจากเรื่องของกาตาลินแล้ว ‘Collective’ ยังเล่าเรื่องในมุมของเหยื่อเหตุการณ์ไฟไหม้ และ วลาด วอยคูเลสคู นักเคลื่อนไหวเพื่อสิทธิของผู้ป่วยที่มารับหน้าที่รัฐมนตรีที่ลาออกไป กับความพยายามของเขาที่จะเปลี่ยนแปลงระบบ ท่ามกลางแรงต้านจากฝ่ายที่ไม่เห็นด้วย

วลาด วอยคูเลสคู

เหตุการณ์ใน ‘Collective’ เป็นภาพสะท้อนที่ทำให้เห็นว่าความน่าเชื่อถือและความเข้มแข็งของสื่อ สามารถส่งผ่านพลังงานนั้นออกไปถึงผู้อื่น ให้เจ้าหน้าที่และประชาชนมั่นใจที่จะบอกความจริง เพราะเขาเชื่อว่าเสียงของเขาจะถูกรับฟัง อย่างที่กาตาลินกล่าวไว้ว่า ความเงียบของสื่อเปิดโอกาสให้ผู้มีอำนาจโกหกประชาชน อาชีพสื่อมวลชนอย่างพวกเขาไม่มีเป้าหมายสุดท้าย แต่แค่ต้องการที่จะให้ความรู้เพื่อให้ทุกคนรู้ถึงอำนาจที่กำลังกำหนดชีวิตของพวกเราอยู่

แม้ในตอนท้ายของสารคดีพรรคที่ใช้นโยบายประชานิยมที่ชนะการเลือกตั้ง และนำนักการเมืองมาบริหารระบบสาธารณะสุขซึ่งอาจนำทุกอย่างเข้ามาสู่วงจรเดิม ๆ ไม่จบสิ้น และนักข่าวใน Sport Gazette จะถูกข่มขู่ แต่พวกเขาก็สู้ไม่ยอมถอย เพราะ ‘เมื่อใดสื่อมวลชนสยบยอมต่ออำนาจรัฐ เมื่อนั้นรัฐจะข่มเหงประชาชน’

‘Collective’ จึงไม่ใช่แค่สารคดีที่เปิดเผยการต่อสู้กับปัญหาคอร์รัปชั่น ที่ทุกคนจะสามารถรู้สึกอินไปด้วยได้ แต่เป็นการแสดงให้เห็นพลังของสื่อมวลชนที่สามารถสร้างความเปลี่ยนแปลงได้มากเกิดคาดคิด

:: ขอบคุณภาพ CollectiveMovie